Pod pojęciem anginy zwykliśmy rozumieć zapalenie gardła, które trzeba leczyć za pomocą antybiotyku. Być może warto wiedzieć więcej na temat tej częstej, dziecięcej choroby?
Infekcja bakteryjna
Angina to jeden z rodzajów infekcji bakteryjnych gardła i migdałków (mówiąc dokładniej: ostre zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła), czyli cięższa od wirusowej postać zapalenia, wywoływana najczęściej przez bakterie paciorkowce. Może się rozwinąć samoczynnie bądź jako infekcja wtórna, powstała wskutek osłabienia organizmu infekcją wirusową. Bakteriom nieco trudniej niż wirusom dostać się do ludzkiego organizmu – muszą w tym celu przebić filtry biologiczne, które chronią nas przed wnikaniem drobnoustrojów.
Kiedy jednak maleńkie wirusy przetrą szlaki, bakterie mają ułatwione zadanie i chętnie korzystają z utartych ścieżek. Swoje wycieczki organizują najchętniej w okresie jesiennym, zimowym lub wczesno-wiosennym, czyli wtedy, kiedy nasze systemy odpornościowe pracują nieco słabiej – są osłabione wcześniejszymi, lżejszymi infekcjami i bardziej podatne na wtórne zakażenia.
Uwaga! To, że angina najczęściej pojawia się w miesiącach chłodnych nie oznacza, że wirusy nie mogą zaatakować latem. W tym czasie chętnie sięgamy po zimne napoje i pokarmy, np. lody. Tymczasem, wysoka temperatura rozszerza naczynia krwionośne w gardle, a miejscowe oziębienie tkanek powoduje skurcz drobnych naczynek. Wskutek niedokrwienia, śluzówka pokrywająca gardło jest bezsilna wobec ataku drobnoustrojów.
Najbardziej podatne na wystąpienie anginy są dzieci w wieku 5-15 lat (choć najczęściej obserwuje się zachorowania u dzieci między 4. a 7. r. ż.) Tym bardziej, że angina jest chorobą zakaźną – może się przenosić drogą kropelkową w czasie kichania czy kaszlu, co jest szczególnie częste w dużych skupiskach ludzkich (przedszkole, szkoła). Objawy zakażenia pojawiają się po około 2-5 dniach po kontakcie z chorym.
Objawy
Początkowo, angina daje objawy stosunkowo podobne do tzw. zwykłych infekcji górnych dróg oddechowych. To m.in.:
- silny ból gardła, mogący promieniować w kierunku ucha,
- trudności w przełykaniu,
- brak apetytu,
- katar,
- ból głowy,
- podwyższona temperatura – ponad 38 st.C,
- ogólne rozbicie, osłabienie.
Od wspomnianych infekcji różni ją jednak to, że objawy pojawiają się nagle i szybko dochodzą do nich kolejne symptomy, jak:
- dreszcze,
- powiększone i bolesne przy ucisku węzły chłonne szyi i węzły podżuchwowe, co utrudnia poruszanie szyją,
- ciemne, żywoczerwone zabarwienie błony śluzowej gardła,
- obrzęk, przekrwienie i rozpulchnienie migdałków podniebiennych,
- kremowo-biały nalot na migdałkach (może go być bardzo mało lub może być wcale niewidoczny, bo w czasie przełykania zostaje starty przez ślinę),
- obrzęknięty języczek – mały fragment tkanki pośrodku podniebienia, pokryty szarym nalotem,
- problemy z oddychaniem,
- bóle kości i stawów,
- czasami także: bóle brzucha, nudności, wymioty.
Uwaga! Szacuje się, że jeśli objawy zapalenia gardła powstałego wskutek infekcji wirusowej zaostrzają się i utrzymują dłużej niż 3 dni, również można podejrzewać rozwój zakażenia bakteryjnego.
Leczenie
Anginę najczęściej wywołują paciorkowce, a wtedy przyjmowanie antybiotyku jest konieczne. Dlatego po zaobserwowaniu pierwszych objawów infekcji nie należy zwlekać z wizytą u lekarza. Rozpoznanie choroby opiera się głównie na obrazie klinicznym oraz – ewentualnie – wykonaniu posiewu z gardła bądź szybkich testów wykonywanych bezpośrednio przy chorym. W przypadku zastosowania właściwego leku już po jednej dobie dziecko przestaje zarażać. Kurację należy jednak przeprowadzić do końca, nie zaś przerywać, gdy tylko gardło przestanie boleć.
Uwaga! Podając dziecku antybiotyk należy pamiętać o preparacie osłonowym, który zmniejsza negatywne skutki jego stosowania.
Dodatkowo, w razie potrzeby stosuje się środki obniżające temperaturę i odkażające spraye, które nawilżają przesuszone błony śluzowe i łagodzą dotkliwy ból gardła – tym bardziej, że u dzieci do lat 6. niewskazane jest podawanie tabletek do ssania.
W przypadku anginy warto zastosować spray, który wykazuje dodatkowo działanie przeciwbakteryjne, np. Lactoangin®. Zawarte w preparacie metabolity bakterii kwasu mlekowego naturalnie wspomagają leczenie infekcji górnych dróg oddechowych, a co ważne – w przeciwieństwie do antybiotyków działają selektywnie, czyli niszczą tylko bakterie chorobotwórcze, wspierając jednocześnie te dobre. Starszemu dziecku możemy też zaproponować płukanki naparem z szałwii, rumianku czy wodą z solą, które mają działanie przeciwzapalne.
Leżenie w łóżku nie jest konieczne, ale dziecko jest zwykle na tyle osłabione, że samo chętnie pozostaje pod kołderką. Warto izolować malucha od pozostałych domowników, ponieważ anginą łatwo się zarazić. Przy wysokiej temperaturze, która towarzyszy chorobie, konieczne jest regularne podawanie płynów oraz DPN, które uchronią przed groźnym odwodnieniem. Także dieta powinna być półpłynna, ponieważ ból gardła utrudnia przełykanie, a potrawy chłodne lub lekko ciepłe.
Prawidłowo leczona nagina powinna ustąpić po około 7 dniach, a w większości przypadków jej objawy znikają jeszcze szybciej – po około 3-5 dniach.
Możliwe powikłania
Zlekceważona angina może skutkować groźnymi powikłaniami, jak np.:
- zapalenie ucha środkowego,
- zapalenie zatok obocznych nosa,
- zapalenie węzłów chłonnych,
- zapalenie płuc,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- zapalenie nerek,
- posocznica,
- ropień okołomigdałkowy,
- gorączka reumatyczna,
- zastawkowa nabyta wada serca,
- popaciorkowcowe kłębkowe zapalenie nerek,
- zapalenia stawów.
By wykluczyć ewentualne powikłania, po zakończonej chorobie lekarz zleca czasami badania profilaktyczne, np. morfologię, OB czy badanie ogólne moczu.
Angina wraca – co teraz?
W przypadku niektórych dzieci angina – mimo wdrożenia właściwego leczenia, powraca. Dlaczego tak się dzieje?
Częstym powodem bywa przerost migdałków podniebiennych, co jest wskazaniem do ich usunięcia. To zaburzenie powoduje uszkodzenie drożności dróg oddechowych w obrębie gardła, co objawia się m.in. oddychaniem przez usta. Wprowadzane tą drogą powietrze jest suche, zimne i niewystarczająco oczyszczone, co ułatwia zakażenie organizmu. Co więcej, bakterie ukryte pomiędzy włóknami powiększonych migdałków nie reagują na antybiotyk.
Jeśli okaże się, że konieczne jest usuniecie migdałków – nie panikujmy. Dzieciom wykonuje się go pod narkozą, trwa on około pół godziny, a dziecko musi pozostać w szpitalu maksymalnie na dwie doby. Wprawdzie przez kilka dni maluch nie będzie mógł jeść twardych cukierków, chipsów czy paluszków, ale zapewne wyjdzie mu to na dobre!
fot. Tetsumo Foter Creative Commons Attribution 2.0 Generic (CC BY 2.0)
