Atopowe zapalenie skóry (AZS) zwane jest także wypryskiem atopowym, egzemą lub alergicznym zapaleniem skóry. Jest to choroba, której przebieg warunkują okresy zaostrzeń i remisji, a głównym objawem jest uporczywa suchość i świąd skóry.
AZS to jedna z najczęściej występujących chorób skóry wieku dziecięcego. W Europie Zachodniej chorzy na AZS stanowią 10-20% dzieci do pierwszego roku życia, około 8% dzieci starszych i 6% dorosłych. W Polsce na AZS choruje około 7% dzieci w wieku 6-7 lat i 13-14 lat oraz 4% dorosłych (20-44 lata). W 90% przypadków AZS objawia się przed 5. rokiem życia.
Skąd się bierze AZS?
Przyczyny AZS zostały najmniej poznane spośród wszystkich schorzeń alergicznych. Pewne jest, że choroba ma podłoże genetyczne (prawdopodobieństwo rozwoju choroby wynosi 20-40% jeśli atopia występuje u jednego rodzica i 60-80% jeśli występuje u obojga).
Innymi przyczynami AZS są:
- nadprodukcja immunoglobuliny E (IgE)
- duża ilość komórek Langerhansa w naskórku (zapoczątkowują reakcję alergiczną)
- zaburzenia budowy bariery naskórkowej (niedobór filagryny, ceramidów, połączeń międzykomórkowych)
- autoimmunizacja (produkcja przeciwciał przeciwko białkom własnego organizmu)
- czynniki środowiskowe (zanieczyszczenia)
- „zachodni tryb życia” (reżim higieniczny, stosowanie detergentów, częste przyjmowanie antybiotyków, spadek zachorowań na choroby zakaźne)
- związki chemiczne (detergenty, konserwanty, barwniki żywnościowe)
- czynniki psychosomatyczne
Czy AZS da się zapobiec?
Ze względu na genetyczne uwarunkowanie AZS, schorzeniu nie da się zapobiec. Jednak naukowcy sugerują, że stosowanie niektórych szczepów probiotycznych u dzieci z objawami klinicznymi AZS może wpływać na zmniejszenie zmian skórnych i przyśpieszenie nabywania tolerancji.
W Polsce jedynymi szczepami probiotycznymi o potwierdzonym wpływie na leczenie AZS są Lactobacillus casei ŁOCK 0919, Lactobacillus rhamnosus ŁOCK 0908, Lactobacillus rhamnosus ŁOCK 0900 zawarte w probiotyku Latopic®.
Probiotyki podane dziecku z AZS działają wielokierunkowo:
- wpływają na homeostazę (równowagę) ekosystemu jelitowego
- wpływają na dojrzewanie bariery jelitowej
- wpływają na aktywację układu immunologicznego w kierunku reakcji przeciwalergicznych
Najnowsze badania wykazały, że podanie kobietom w ciąży, o wysokim ryzyku alergii, probiotyku zapobiega wystąpienia AZS u dzieci przed drugim rokiem życia. Również w kolejnych latach utrzymywało się zmniejszone ryzyko wystąpienia AZS. Dietetycy natomiast nie zalecają stosowania u przyszłych mam z dużym ryzykiem atopii u dziecka diety eliminacyjnej: Nie ma dowodów wskazujących na to, że eliminacja silnych alergenów pokarmowych z diety matki, zarówno w okresie ciąży, jak i podczas karmienia piersią, zapobiega rozwojowi AZS u dziecka. Nie zalecam stosowania diet eliminacyjnych w czasie ciąży u kobiet z dużym ryzykiem atopii u dziecka. Jak wskazują badania dieta eliminacyjna może jedynie wpłynąć na mniejsze przyrosty masy ciała, niedożywienie ilościowe i jakościowe, niedobór wapnia, zwiększyć ryzyko porodu przedwczesnego – wyjaśnia Sylwia Leszczyńska, dietetyk kliniczny.
Leczenie AZS jest kompleksowe i indywidualne. Istnieje prawdopodobieństwo, że atopowe zapalenie skóry u dziecka ustąpi po kilku latach, jednak możliwe jest też, że będzie towarzyszyć choremu przez całe życie.
