Mleko kobiece uważane jest za najlepszy pokarm dla noworodków, a dzieci nim karmione rozwijają się lepiej i są bardziej odporne na różnego rodzaju infekcje od rówieśników, którym podawano pokarm sztuczny. Jednakże nawet u niemowląt karmionych mlekiem matki pojawiają się kłopotliwe biegunki, które mogą być dużym utrapieniem zarówno dla nich, jak i ich rodziców. Jak rozpoznać schorzenie i jak je leczyć?
Biegunka i jej objawy
Stolec i jego wydalanie u noworodków karmionych naturalnym mlekiem matki różni się od wydalanego przez dzieci karmione mlekiem zmodyfikowanym. W tym pierwszym przypadku stolec jest rzadszy, wodnisty i niejednokrotnie oddawany po każdym posiłku. Rozpoznanie biegunki u dziecka tak karmionego nie jest więc tak łatwe, jak w przypadku dzieci karmionych pokarmem sztucznym. Biegunka objawia się wyraźną zmianą zapachu kupki, która w pewnych przypadkach może się pienić i zawierać pasma śluzu. Czasem stolec przybiera barwę zieloną. W skrajnych przypadkach wydalana kupka może zawierać śluz, ropę lub domieszkę krwi. Rozwolnienie u noworodka karmionego piersią łatwo rozpoznać także po zmianach w zachowaniu dziecka. Staje się ono apatyczne, płaczliwe lub marudne i niechętne do zabawy. Pojawić się może gorączka oraz wymioty. Brzuch jest często bolesny, wzdęty, a dodatkowo pojawiają się gazy.
Zobacz też:
- Biegunka w czasie podróży – jak pomóc dziecku?
- Ulewanie a wymioty – jak rozpoznać?
- Dziecięce kupki – czy są takie, jak powinny?
Najczęstsze przyczyny biegunki u niemowląt
Biegunka u niemowlaka karmionego piersią to choroba wywoływana różnymi czynnikami. Mogą być to zatrucia pokarmowe związane z niewłaściwym zachowaniem zasad higieny przez karmiącą, różnego rodzaju infekcjami lub chorobami niezwiązanymi bezpośrednio z układem pokarmowym. Inne czynniki wywołujące rozwolnienie u niemowlaka karmionego piersią to choroby genetyczne i wady wrodzone w budowie układu pokarmowego, zwłaszcza jelita grubego lub choroby takie jak mukowiscydoza. Biegunki mogą być skutkiem stosowania pewnych leków, szczególnie podawanych doustnie antybiotyków, które zakłócają działanie naturalnej mikroflory jelitowej dziecka i czynią je bardziej podatnymi na infekcje wywoływane przez różnego rodzaju bakterie lub wirusy. Biegunki to także często skutek różnego rodzaju alergii, przy czym w przypadku dzieci karmionych piersią, problem ten nie jest tak częsty, jak u tych, które są karmione pokarmem sztucznym. Biegunki czasem powiązane są z wrodzonym niedoborem laktazy. Niedobór ten jednak objawia się już od pierwszych dni życia niemowlęcia i w przypadku starszych niemowląt, które dotychczas rozwijały się normalnie, z reguły nie występuje, a pojawić się może na skutek przebycia ciężkich chorób zapalnych układu pokarmowego powodujących uszkodzenie kosmków jelitowych u dziecka. Sporadycznie biegunki u noworodków mogą być powiązane z chorobą matki lub spożyciem przez nią pokarmów zawierających niemożliwe do strawienia związki przechodzące do mleka w niezmienionej formie i mogące wywołać objawy chorobowe u maluszka.
Jak zapobiegać biegunce u niemowląt?
W przypadku dzieci karmionych piersią najważniejsze jest zachowanie higieny, zarówno maluszka, matki karmiącej, jak i innych osób mających kontakt z dzieckiem. Należy tutaj wymienić przede wszystkim mycie rąk przed każdym kontaktem z maluszkiem oraz jego regularne kąpiele. W przypadku, kiedy kobiety ściągają swoje mleko i przechowują je w celu późniejszego podania, konieczne jest zachowanie czystości i sterylności używanych butelek i smoczków. Podobnie matki, które używają nakładek ułatwiających karmienie, muszą dbać o ich czystość. Biegunki powodowane przez rotawirusy można znacznie ograniczyć lub wręcz zahamować, szczepiąc dzieci.
A co robić, gdy już dojdzie do choroby?
Kiedy już pojawi się biegunka, karmienie piersią musi odbywać się częściej, jednak w mniejszych porcjach i bez zmuszania maluszka do jedzenia. Zmiany diety rzadko kiedy są konieczne i to tylko w przypadku takiego zalecenia ze strony lekarza prowadzącego. Odpowiednie karmienie ułatwia regenerację błony śluzowej jelit i szybki powrót do zdrowia. Odchodzi się od praktykowanego dawniej stosowania kilkugodzinnej głodówki. Czasem konieczne jest podawanie dziecku dodatkowej wody, choć w przypadku dzieci karmionych piersią z reguły wystarczy częstsze przystawianie do piersi. Zaniedbanie właściwego nawadniania dziecka często prowadzić może do jego odwodnienia i dolegliwości z nim związanych.
U dziecka z biegunką konieczne jest także częste sprawdzanie stanu pieluch i ich wymiana. Pupę należy w czasie zmiany pieluchy należy starannie umyć przegotowaną, ciepłą wodą, a po umyciu dokładnie ją osuszyć i zabezpieczyć przed odparzeniami odpowiednim, tłustym kremem lub maścią. W przypadku wystąpienia stanu zapalnego trzeba skontaktować się z lekarzem, który dobierze maść, która pomoże zwalczyć stan zapalny i zapobiec wtórnym infekcjom podrażnionej skóry. W czasie stanów zapalnych, jednakże już po ustąpieniu biegunki, warto pozwolić dziecku na aktywność bez pieluchy, w celu przewietrzenia pupy i przyspieszenia regeneracji naskórka.
Biegunki mogą pojawić się nawet u dzieci karmionych piersią, a ich rozpoznanie wymaga uwagi i dobrej znajomości zachowań dziecka, ponieważ nie każda, rzadka kupka oznacza biegunkę, a karmienie piersią jest nadal najlepszym wspomagaczem rozwoju dziecka i ułatwieniem w dalszym rozwoju.
