Dieta dziecka z AZS – odpowiednia dieta alergika

autor: Sylwia Leszczyńska, Instytut Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej SANVITA | 26.06.2016
Dziecko jedzące 1200x475

Atopowe zapalenie skóry (AZS, wyprysk atopowy) jest jedną z najczęściej występujących chorób zapalnych skóry o charakterze przewlekłym lub nawrotowym. Obecnie ocenia się, że AZS występuje u 20-30 % dzieci. Choroba rozwija się w wyniku uszkodzenia bariery naskórkowej, interakcji czynników genetycznych, zaburzeń układu immunologicznego, czynników środowiskowych. U pacjentów z AZS woda w mniejszym stopniu jest wiązana w naskórku i następuje jej zwiększona utrata przezskórna. Elastyczność naskórka znacznie się zmniejsza, obserwujemy większą skłonność do jego mikrourazów i pęknięć. Alergeny wziewne, klimat, stres, hormony, czynniki drażniące, mikroorganizmy oraz niektóre rodzaje pokarmów mogą dodatkowo nasilać przebieg choroby. AZS pojawia się najczęściej w drugim-trzecim miesiącu życia i chociaż często ustępuje po kilku latach, zdarza się że trzeba się z nią zmagać przez całe dorosłe życie.

Kluczową rolę w leczeniu AZS odgrywa dermatolog. Podkreśla się znaczenie wielokierunkowego postępowania obejmującego edukację dziecka oraz odpowiednie nawodnienie skóry, stosowanie środków zmiękczających, preparatów leczniczych o działaniu miejscowym jak i ogólnym. W AZS może być konieczne również leczenie dietetyczne.

Czy wystąpieniu AZS można zapobiec?

Nie ma dowodów wskazujących na to, że eliminacja silnych alergenów pokarmowych z diety matki zarówno w  okresie ciąży, jak i podczas karmienia piersią zapobiega rozwojowi AZS u dziecka. Dlatego też nie zalecam stosowania diet eliminacyjnych w czasie ciąży u kobiet z dużym ryzykiem atopii u dziecka. Jak wskazują badania dieta eliminacyjna może jedynie wpłynąć na mniejsze przyrosty masy ciała, niedożywienie ilościowe i jakościowe, niedobór wapnia, zwiększyć ryzyko porodu przedwczesnego. Brak jest również pewności co do tego, że karmienie piersią ogranicza ryzyko zachorowania. W badaniach nie potwierdzono również,  że leczenie probiotykami w trakcie ciąży oraz we wczesnym okresie rozwoju dziecka może opóźniać rozwój choroby.

Dieta w AZS warzywa

Dieta dziecka z AZS

Znaczenie niewłaściwych nawyków żywieniowych w zaostrzeniu AZS

Rozwojowi i zaostrzeniu choroby sprzyjają nadwaga i otyłość oraz dieta obfitująca w wysoko przetworzone zboża, czerwone mięso, kwasy tłuszczowe nasycone (tłuste produkty zwierzęce). Również dieta bogata w przetworzoną żywność może zaostrzać zmiany skórne. Istotne jest więc dbanie o zdrową zbilansowaną dietę oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała. U dzieci warto kontrolować masę ciała sprawdzając aktualne wartości na siatkach centylowych. Wskazana jest dieta, w której nie zabraknie ryb, warzyw i owoców, orzechów bogatych w kwasy nienasycone (orzechy włoskie), produktów zbożowych z pełnego ziarna.

Uwaga na alergeny

Chociaż prawdopodobnie produkty w diecie nie są czynnikiem wywołującym chorobę, u niektórych dzieci obserwuje się związek między nasileniem zmian skórnych i spożywanymi alergenami pokarmowymi, a wyeliminowanie ich z diety może przynieść poprawę. Szacuje się, że u około 10 do 20% dzieci z atopowym zapaleniem skóry obserwuje nasilenie objawów skórnych w wyniku alergii pokarmowej.

Najczęstszymi czynnikami żywieniowymi nasilającymi reakcje są mleko krowie, jaja kurze, orzeszki ziemne, a także owoce morza, pszenica, soja. Warto podkreślić jednak, że wprowadzając dietę eliminacyjną optymalnie skonsultować się z dietetykiem, gdyż niewłaściwy plan żywieniowy może prowadzić do niedoborów pokarmowych, podobnie jak niepotrzebne stosowanie restrykcyjnej diety może prowadzić do niedożywienia. Nie zaleca się stosowania diety eliminacyjnej na własną rękę. Pierwszym krokiem jest skierowanie na specjalistyczne testy pokarmowe. Alergia pokarmowa angażująca odpowiedź immunologiczną (podwyższone przeciwciała w klasie IgE) powoduje nasilenie dolegliwości w kilka godzin po zjedzeniu pokarmu. W przypadku dodatniego wyniku, stosujemy dietę eliminacyjną. Jeśli jednak wynik wyjdzie ujemny, jednocześnie obserwujemy związek między dietą a reakcją organizmu, zaleca się stosowanie diety eliminacyjno-rotacyjnej.

Składniki pokarmowe mogą zaostrzać objawy AZS na drodze innej niż alergiczna (nietolerancja pokarmowa/nadwrażliwość pokarmowa). Aby uniknąć niedoborów pokarmowych czasowo eliminuje się pojedynczo określone składniki diety, zastępując produktami alternatywnymi, zachowując w ten sposób pełnowartościową dla organizmu rozwijającego się dziecka dietę. Ważne, aby produkty wywołujące reakcję alergiczną wyłączać z diety pojedynczo W ten sposób łatwiej kontrolować i stwierdzić zależność między konkretnym produktem a objawami. Właściwie prowadzona dieta może powodować ustąpienie alergii. Jednak nie zawsze leczenie dietetyczne spowoduje zupełne ustąpienie dolegliwości, częściej będzie to złagodzenie. Należy pamiętać też, że dieta jest jednym z elementów postępowania w AZS. Jeśli nie obserwuje się ewidentnego związku między określonym rodzajem pokarmów, a występowaniem zmian skórnych nie zaleca się eliminacji.

Dieta w AZS łosoś

Oleje i kwasy tłuszczowe

W badaniach skupia się ostatnio uwagę na korzystnym znaczeniu oleju z pierwiosnka w złagodzeniu objawów atopowego zapalenia skóry. Korzystny wpływ może również wykazywać uzupełnianie diety olejem z wiesiołka (w badaniach: poprawia nawilżenie, gęstość i elastyczność skóry). Zbyt mała ilość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w diecie może zwiększać ryzyko stanów zapalnych skóry. Gdy w organizmie brakuje kwasu α-linolenowego, a także linolowego skóra może być sucha i bardziej podatna na schorzenia. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe wchodzą także w skład wielu skutecznie działających preparatów do pielęgnacji skóry od zewnątrz, zalecanych  w leczeniu nadmiernie wysuszonego naskórka.

Witamina E

Warto zwrócić też uwagę na większą podaż witaminy E. Aby ją dostarczyć zadbaj o właściwą podaż nie tylko olejów roślinnych, ale również kiełków zbóż, kaszy – jęczmiennej i gryczanej, migdałów, orzechów (u młodszych dzieci z uwagi na ryzyko zakrztuszenia nie należy podawać w całości), zielonego groszku, płatków owsianych. Witamina ta przywraca równowagę wodno-lipidową skóry oraz wykazuje działanie nawilżające i łagodzące.

Ważne składniki dodatkowe

Zalecane są zwłaszcza w trakcie stosowania diety eliminacyjnej produkty bogate w inulinę (cykoria, pomidory, cebula, czosnek, banany, szparagi). Ponadto warto wzbogacić dietę dodatkowo w witaminę D oraz określone probiotyki.

Niezbędna woda

Dzięki jej odpowiedniej ilości skóra jest lepiej odżywiona, dzięki temu że składniki odżywcze łatwiej dostają się do wszystkich komórek, skóra jest też wtedy odpowiednio nawilżona. W suchej skórze  spadek zawartości wody jest na poziomie poniżej 10%. Skóra jest wtedy szorstka, zrogowaciała, obserwuje się złuszczenie naskórka, niewielkie pęknięcia. Łatwiej wtedy podrażnić skórę i spowodować zaczerwienienia. Przez osłabioną barierę naskórka łatwiej mogą dostać się alergeny oraz substancje drażniące.

Niezbędne w zdrowej diecie alergika

Autor:
Sylwia Leszczyńska – dietetyk kliniczny
Instytut Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej SANVITA – www.instytutsanvita.pl


@ śledź nas na instagramie
Ten komunikat o błędzie jest widoczny tylko dla administratorów WordPressa

Błąd: nie znaleziono kanału.

Przejdź na stronę ustawień kanału Instagramu, aby utworzyć kanał.

powrót do góry