My dorośli, często go lekceważymy. Uznajemy za dolegliwość, która po prostu – czasem się przytrafia. Tym samym, mało kto z nas wie, skąd ból gardła się bierze i co właściwie oznacza. Sprawdźmy!
Boli gardło, czyli…
Pod pojęciem bólu gardła można rozumieć różne dolegliwości. Z reguły dyskomfort objawia się pod postacią wrażenia ciężkości w przełyku i poczucia, jakby w naszym gardle coś „utknęło”. Do tego często dochodzi pieczenie, palenie, drapanie i poczucie suchości.
Dyskomfort może być odczuwany przez cały czas, ale może się też pojawiać wyłącznie przy mówieniu czy przełykaniu śliny. Bólowi gardła może także towarzyszyć chrypka oraz obrzęk i przekrwienie błony śluzowej.
Skąd się bierze?
Ból gardła nie jest samodzielną jednostką chorobową, ale jednym z objawów, towarzyszącym różnym schorzeniom – zarówno ostrym, przewlekłym, jak i wadom anatomicznym górnych dróg oddechowych. Wśród możliwych przyczyn bólu gardła znajdziemy m.in.:
- zapalenie gardła, czyli infekcje wirusowe, bakteryjne, grzybicze, pierwotniakowe;
- zmiany w śluzówce gardła, spowodowane przez tzw. czynniki nieinfekujące;
- skrzywioną przegrodę nosową;
- zmiany chorobowe zatok przynosowych;
- przerost migdałka gardłowego lub migdałków podniebiennych;
- refluks żołądkowo-przełykowy.
Jak powstaje?
Pytanie, dlaczego wspomniane przyczyny powodują ból gardła? To proste!
- zapalenie gardła
Najpowszechniejszą przyczyną bólu gardła jest zapalenie, wywołane wnikającymi do organizmu drobnoustrojami. Niszczą one nabłonek śluzówki pokrywającej gardło, przenikają przez niego i ulegają procesowi replikacji. W ten sposób powstają nowe wiriony, które przedostają się do układu krwionośnego, a następnie do poszczególnych narządów docelowych. Atak ten wywołuje swego rodzaju alarm immunologiczny, wskutek którego następuje obfite wytwarzanie tzw. mediatorów zapalenia.
Wspomniane związki (m.in. histamina czy cytokina), rozregulowują pracę układu nerwowego, gruczołów wydzielniczych błony śluzowej oraz naczyń krwionośnych. Wskutek całego tego zamieszania następuje wyciek osocza krwi z naczynek krwionośnych w błonie śluzowej oraz dochodzi do obrzęku śluzówki. Efektem zablokowania ujścia zatok przynosowych są kolejne komplikacje chorobowe, w tym m.in. – zapalenie i ból gardła.
- zmiany w śluzówce gardła spowodowane przez czynniki nieinfekujące
W tym przypadku ból gardła pojawia się na skutek zmian w śluzówce, spowodowanych m.in. przez:
- suche powietrze w pomieszczeniach zamkniętych,
- klimatyzację,
- zbyt zimne/gorące napoje,
- ostro przyprawione potrawy,
- naprzemienne działanie niskich i wysokich temperatur,
- substancje chemiczne,
- dym papierosowy.
W tym przypadku uczucie bólu to konsekwencja zniszczenia wyścielającej gardło tkanki lub zbytniego podrażnienia receptorów nerwów czuciowych.
- skrzywiona przegroda nosowa
Skrzywiona przegroda nosowa utrudnia oddychanie przez nos, co zmusza do oddychania przez usta. Dostarczane tą drogą powietrze nie jest jednak dostatecznie oczyszczone, ogrzewane ani nawilżane. Tym samym, gardło jest bezpośrednio wystawione na działanie wirusów i bakterii.
- zmiany chorobowe zatok przynosowych
Zatoki przynosowe to jamy powietrzne zlokalizowane w obrębie czaszki, które są połączone naturalnymi ujściami z jamą nosa – po to, aby powietrze i śluz mogły się tam swobodnie przemieszczać. W przypadku, gdy w tkance wyścielającej zatoki zaczyna się toczyć proces zapalny, wówczas powstaje ropna lub śluzowo-ropna wydzielina, która zatyka ujścia zatok. Powietrze nie jest w stanie się wydostać i zaczyna naciskać na ścianki zatok, co prowadzi do spływania wydzieliny do przewodów nosowych, a następnie do nozdrzy tylnych i gardła, co może wywoływać zakażenia (ropa zawiera szkodliwe dla błony śluzowej gardła czynniki, które powodują wtórne podrażnienie i odczyn zapalny).
- przerost migdałka gardłowego lub migdałków podniebiennych
Migdałek gardłowy to inaczej trzeci migdałek, który wraz z parą migdałków podniebiennych stanowi barierę ochronną organizmu. Znajduje się w nosowej części gardła, czyli tzw. nosogardle, dlatego jest niewidoczny przy oglądaniu gardła bez narzędzi laryngologicznych. Tzw. przerost trzeciego migdałka prowadzić może do wielu niepożądanych zmian – znajduje się on na tylnej ścianie nosogardła i powiększając się upośledza jego drożność, co objawia się m.in. oddychaniem przez usta.
Powoduje to, że dziecko wdycha suche, zimne i niewystarczająco oczyszczone powietrze. Przerastać mogą także migdałki podniebienne, zlokalizowane w gardle między łukami podniebienno-językowymi, a podniebienno-gardłowymi. Także i to zaburzenie powoduje uszkodzenie drożności dróg oddechowych w obrębie gardła i skutkuje podobnymi problemami.
- refluks żołądkowo-przełykowy
Chorobą refluksową przełyku nazywamy zespół dolegliwości wywołanych zarzucaniem (czyli tzw. refluksem) treści żołądkowej do przełyku. Niestety, wraz z połkniętym wcześniej pokarmem, do przełyku wracają także substancje dodatkowe, jak wytwarzany w żołądku kwas solny oraz enzymy trawienne. Gardło, niestety, nie jest przygotowane na ich działanie, co powoduje uszkodzenie nabłonka, a w efekcie tego stan zapalny, który odczuwa się jako ból gardła (towarzyszy mu uczucie zalegania w gardle).
Objawy alergicznego stanu zapalnego błon śluzowych gardła mogą bardzo przypominać te, wywoływane przez infekcje wirusowe, m.in. ból gardła. Podstawą do rozpoznania alergii jest nawrotowy charakter bólu.
Cechą charakterystyczną alergicznego bólu gardła jest z reguły brak innych objawów towarzyszących, które mogłyby wskazywać na przeziębienie, choć warto pamiętać, że stan zapalny spowodowany alergią zwiększa podatność na infekcje, a to oznacza, że „zwykła” infekcja dróg oddechowych może współwystępować z alergią i utrudniać diagnozę.
Leczenie
Uwaga! Przy wirusowym zapaleniu gardła warto dodatkowo odkażać jamę ustną za pomocą specjalnych płukanek bądź środków odkażających w sprayu.
Te drugie mają bardzo ważną zaletę – trafiają dokładnie w miejsce zapalenia, a ich aplikacja jest zdecydowanie mniej kłopotliwa. Jeśli nie wiemy, który produkt wybrać, warto postawić na taki, który nie tylko koi ból, ale też – hamuje infekcję. Nie wszyscy zapewne wiedzą, że od infekcji wirusowej bardzo prosta droga do infekcji bakteryjnej – tej, z którą poradzi sobie dopiero lekarz. By nie dopuścić do jej rozwoju, warto sięgnąć po środek, który znieczuli, złagodzi, nawilży, a jednocześnie – uchroni przed rozwojem infekcji bakteryjnej.
Takie działanie wykazuje nowy spray Lactoangin®, przeznaczony do wspomagania leczenia infekcji górnych dróg oddechowych (jama ustna, gardło). Preparat ten znieczula, łagodzi i nawilża, a dodatkowo – chroni przed wnikaniem chorobotwórczych bakterii.
Co ważne – sprawdzi się także w sytuacji, gdy „przegapimy” infekcję. Jeśli nie zdążymy sięgnąć po niego na czas i infekcja przyjmie postać bakteryjną, Lactoangin® stanowi cenną osłonę organizmu przed działaniem antybiotyku. Skutecznie zahamuje proces namnażania chorobotwórczych bakterii oraz zasili zdziesiątkowane szeregi tych dobrych – zawiera w swoim składzie metabolity kwasu mlekowego z rodzaju Lactobacillus.
Ułatwia tym samym przywrócenie równowagi mikrobiologicznej w gardle i jamie ustnej, co zmniejsza ryzyko rozwoju innych przypadłości (próchnica, płytka nazębna, stany zapalne dziąseł, nieprzyjemny oddech). Preparat można stosować już u dzieci od 3. r.ż. – jest wygodny w aplikacji, a do tego ma słodki, cytrynowo-miętowy smak.
fot. Jack Fussell Foter Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 2.0 Generic (CC BY-NC-ND 2.0)
