Hormonalne metody antykoncepcji

autor: Agata Cygan | 20.11.2013

Tabletka jednoskładnikowa (minipigułka)

Tabletka jednoskładnikowa, jak sama nazwa wskazuje, zawiera tylko jeden rodzaj hormonu – progestagen, będący odpowiednikiem naturalnego progesteronu. Zapobieganie zapłodnieniu polega na stałym przyjmowaniu (bez przerw pomiędzy opakowaniami) tabletek, co prowadzi do zahamowania owulacji oraz zagęszczenia śluzu szyjkowego. W każdym opakowaniu znajduje się 28 pigułek, które mają identyczny skład. Przyjmuje się je codziennie o tej samej porze dnia.

Mechanizm działania wynika z oddziaływania na przysadkę mózgową, która w wyniku tego działania nie stymuluje jajnika do wytwarzania komórek jajowych (wspomniany brak owulacji). Zachodzą także zmiany w składzie czopu śluzowego w szyjce macicy, które skutecznie utrudniają ruch plemników, procesy wzrostowe w błonie śluzowej macicy ulegają zahamowaniu, a ponadto dochodzi do zmian fizyko-chemicznych w płynach, znajdujących się w jamie macicy i jajowodach.

Pigułka jednoskładnikowa jest wybierana zwłaszcza przez kobiety, karmiące piersią oraz te, które nie mogą przyjmować hormonu estrogennego (negatywnie wpływa na laktację), osoby z chorobami wątroby czy nadmierną krzepliwością krwi. Kobiety, stosujące tego rodzaju antykoncepcję, nie mają regularnych miesiączek. Występują u nich niewielkie plamienia bądź też krwawienie nie pojawia się w ogóle.

Jakie są jeszcze inne rodzaje antykoncepcji hormonalnej?

Tabletka dwuskładnikowa

Pigułka dwuskładnikowa zawiera obydwa z wymienionych, syntetycznych hormonów: estrogen i progestagen. Tabletka taka działa hamująco na proces owulacji, co uniemożliwia comiesięczne uwalnianie komórki jajowej, a w efekcie – zapobiega zapłodnieniu. W tym samym czasie śluz szyjki macicy staje się nieprzenikalny dla plemników i podobnie jak w przypadku tabletki jednoskładnikowej – wstrzymane zostają cykliczne przemiany błony śluzowej macicy.

Tabletki można podzielić na grupy ze względu na zawartość hormonów w poszczególnych pigułkach danego opakowania. Celem takiego działania jest próba imitacji naturalnych wahań hormonów w danym cyklu. Tabletki jednofazowe (monofazowe) to takie, w których wszystkie pigułki w danym opakowaniu zawierają taką samą ilość hormonów (obecnie większość dostępnych preparatów). Tabletki dwufazowe zawierają dwa rodzaje tabletek w opakowaniu. Jedne zawierają wyłącznie estrogeny bądź estrogeny z niewielką ilością progestagenów, drugie zaś estrogeny i progestageny łącznie. Zasada polega na przyjmowaniu kolejno tabletek z serii pierwszej, a po ich zakończeniu – tabletek serii drugiej. Po tym następuje przerwa. Tabletki trójfazowe zawierają trzy rodzaje tabletek z różną zawartością hormonów – seria środkowa zawiera zazwyczaj zwiększoną dawkę estrogenów, kolejne zaś – coraz większe dawki progestagenów.

Pigułki dwuskładnikowe zwiększają regularność miesiączek, skracają czas ich trwania i zmniejszają obfitość krwawienia. Podczas pierwszych miesięcy stosowania tabletek mogą pojawiać się jednak skutki uboczne, jak krwawienia w trakcie cyklu, bóle głowy, tkliwość piersi, możliwe jest przybieranie na wadze, spowodowane zatrzymywaniem płynów w organizmie.

Plaster antykoncepcyjny

Pozostałe rodzaje antykoncepcji to m.in. plastry hormonalne. Plaster został stworzony w oparciu o zasadę działania tabletki dwuskładnikowej. Ta metoda antykoncepcjipolega na aplikacji odpowiedniej dawki hormonów przez skórę. Plaster beżowego koloru przykleja się na skórę brzucha, uda, pośladków lub zewnętrznej powierzchni ramienia (nie w pobliżu piersi!). Estrogen i progestagen są uwalniane nieustannie przez okres 7. dni i przez skórę przenikają do krwiobiegu. Plastry zmienia się co tydzień, pamiętając o tym, że zawsze należy je przyklejać w tym samym miejscu. Po wykorzystaniu trzech kolejnych plastrów należy zrobić 7-dniową przerwę, która powoduje krwawienie z odstawienia. Z plastrem można brać kąpiel oraz prysznic, ale należy uważać, by nie miał on kontaktu z kosmetykami, które mogą spowodować odklejenie.

Zastrzyki antykoncepcyjne

Ta metoda polega na regularnym wstrzykiwaniu dawki hormonów do organizmu. Dostępne są dwa typy zastrzyków: zawierające estrogen oraz progestagen (nie są jednak dostępne w Polsce) oraz takie, gdzie w skład wchodzi wyłącznie progesteron. Zastrzyki są podawane przez lekarza lub pielęgniarkę, domięśniowo – w pośladek lub ramię, co trzy miesiące (mogą być stosowane przez kobiety karmiące lub nietolerujące estrogenu). Bywa tak, że podczas stosowania zastrzyków krwawienia miesiączkowe stają się nieregularne lub zupełnie ustają.

Pierścień dopochwowy

Pierścień dopochwowy został stworzony w oparciu o zasadę działania tabletki dwuskładnikowej. Ta metoda antykoncepcji polega na aplikacji odpowiedniej dawki hormonów przez pochwę. Pierścień zakłada się samodzielnie, umieszczając go głęboko w pochwie i pozostawia przez 3. tygodnie. W tym czasie do organizmu uwalniane są oba rodzaje hormonów. Następnie pierścień wyjmuje się i w czasie 7-dniowej przerwy następuje krwawienie z odstawienia.

Tabletka „po”

tabletki

To tzw. metoda awaryjna, której nie zaleca się stosować często, ale właśnie w sytuacjach podbramkowych: pęknięta prezerwatywa, pominięta tabletka, spontaniczne współżycie bez zabezpieczenia. Jest to tabletka, którą należy przyjąć przed upływem określonego czasu od stosunku płciowego bez skutecznego zabezpieczenia. Skuteczność takiego doraźnego zabezpieczenia zależy od tego, jak długi czas upłynął od stosunku – im szybciej zaaplikuje się „pigułkę po”– tym lepiej.

Klasyczna „pigułka po” zawiera stosunkowo wysoką dawkę progestagenu, co stanowi odpowiednik 10. tabletek przeznaczonych do regularnego stosowania. Zakłada się, że uderzeniowa dawka hormonów może opóźnić jajeczkowanie i spowodować zmiany błony śluzowej macicy, które obniżą ryzyko implantacji zarodka. Inna „pigułka po” zawiera substancję, blokującą receptory hormonalne.

Wewnątrzmaciczna wkładka hormonalna

Jest to spirala, zawierająca zbiorniczek uwalniający hormony. Jest umieszczana w jamie macicy i może mieć różny kształt, w zależności od rodzaju. Wkładka taka nie dopuszcza do owulacji w wyniku zagęszczenia śluzu w szyjce macicy (to uniemożliwia komórce jajowej zagnieżdżenie się) oraz zmniejszenie ruchliwości plemników. Z uwagi na to, że wkładka wewnątrzmaciczna uwalniająca hormony to typ wkładki domacicznej, który łączy działanie typowej spirali i pigułki antykoncepcyjnej, niektórzy wolą ją zaliczać do mechanicznych metod antykoncepcji.

Przed skorzystaniem z każdej z powyższych metod warto zapoznać się ze wskaźnikiem skuteczności oraz ewentualnymi wadami i przeciwwskazaniami. Najlepszego wyboru pomoże dokonać lekarz.

 

fot. Una luz entre las sombras… by anieto2k


@ śledź nas na instagramie
Ten komunikat o błędzie jest widoczny tylko dla administratorów WordPressa

Błąd: nie znaleziono kanału.

Przejdź na stronę ustawień kanału Instagramu, aby utworzyć kanał.

powrót do góry