Przyczyny
HPV to wirus, który przenosi się łatwo i szybko. Ryzyko jego nabycia rozpoczyna się już w momencie pierwszego kontaktu seksualnego kobiety i – na co warto zwrócić uwagę – nie wymaga stosunku penetracyjnego, ponieważ przenosi się również poprzez bezpośredni skórny kontakt narządów płciowych. Dzieje się tak dlatego, że wirus brodawczaka uwalnia się wraz ze złuszczonymi komórkami naskórka i nabłonków.
Warto jednak zaznaczyć, że HPV nie można zarazić się w drodze kontaktu z krwią. Istnieją pewne czynniki, które zwiększają ryzyko infekcji, a są to: palenie tytoniu, obniżony poziom odporności, wczesna inicjacja seksualna, długotrwałe stosowanie antykoncepcji w tabletkach, liczba ciąż, inne choroby przenoszone drogą płciową, cukrzyca, otyłość, nadciśnienie, promieniowanie rentgenowskie.
Objawy
Wirus brodawczaka ludzkiego może oznajmiać swą obecność na wiele rozmaitych sposobów. Od łagodnych zmian brodawkowych na skórze, kłykcin kończystych (płaskie lub wypukłe brodawki, umiejscawiają się na zewnątrz narządów płciowych, ale także w ich środku – w pochwie i na szyjce macicy oraz wokół odbytu; są małe, ale mogą się ze sobą łączyć i tworzyć kilkucentymetrowe narośla), aż po nowotwory złośliwe (nie tylko szyjki macicy, ale też pochwy, sromu, jamy ustnej, głowy, szyi, natomiast u mężczyzn – prącia lub odbytu). Jednak wszystkie zakażenia HPV w początkowej swej fazie nie dają żadnych objawów. Na szczęście też – znaczna większość zakażeń jest krótkotrwała i ustępuje samoistnie w okresie 6-12 miesięcy. Niestety, nawet jeżeli wirus nie daje objawów, może być przenoszony na kolejne osoby.
Spośród wspomnianych ponad stu typów wirusa, jedynie kilka jest szczególnie niebezpiecznych. Do wirusów wysokiego ryzyka onkogennego należy m.in. typ 16 i 18. Zakażenie tymi odmianami HPV bardzo często jest długotrwałe – wirus ma czas na to, aby namnożyć się w obrębie komórek nabłonka szyjki macicy. Skrajna postać wirusa, wspomniany rak szyjki macicy, we wczesnej swej postaci także nie daje żadnych, możliwych do rozpoznania objawów. Ponadto symptomy, które z czasem pojawiają się u chorych, nie u wszystkich zakażonych są jednakowe.
Pierwszym możliwym do rozpoznania sygnałem jest nieznaczne krwawienie z pochwy poza okresem menstruacji.
Może powtarzać się co kilka dni bądź pojawiać na skutek wysiłku fizycznego czy po zakończeniu stosunku płciowego. Krwawienia zwykle ustają po pewnym czasie, zaś w ich miejscu pojawiają się wodniste i lekko podbarwione krwią upławy. Kobieta może wyczuć we wnętrzu pochwy stwardnienia tkanki macicy. Inne możliwe do zaobserwowania symptomy to ból w podbrzuszu, ból w okolicy krzyżowo-lędźwiowej, krwiomocz, trudności w oddawaniu moczu oraz obrzęk kończyn dolnych.
Leczenie
Leczenie objawów wirusa nie jest przyjemne. Jeden z jego efektów – brodawki zewnętrznych narządów płciowych lub okolicy odbytu (tzw. kłykciny kończyste), wymagają długotrwałego i niestety – bolesnego leczenia. Leczenie to co więcej, ze względu na charakter nawrotowy choroby, musi być powtarzane. Kłykciny zwykle usuwa się koagulując, zamrażając ciekłym azotem bądź wycinając laserem.
Oczywiście podstawowym sposobem wykrycia zakażeń wirusem i zdiagnozowania zmian w szyjce macicy jest badanie cytologiczne. Warto jednak zauważyć, że wynik badania nie da pewności, że doszło do zakażenia – pokaże jedynie istniejące nieprawidłowości w szyjce macicy, zaś ich właściwą przyczynę trzeba będzie zdiagnozować wykonując kolejne badania. Nie istnieją leki, które zwalczałyby zakażenie wirusem. Obecnie stosuje się leczenie objawowe, którego rodzaj zależy od rodzaju choroby, jaką wywołał wirus. Najprostszym sposobem na zapobieganie rozwojowi niebezpiecznej postaci HPV jest szczepionka przeciwko rakowi szyjki macicy, znana w Polsce pod nazwą Silgard. Co istotne, szczepionka ta nie chroni przed nowotworem, ale przed wirusem, który może go wywołać.
—
W przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy skontaktować się z ginekologiem i rozpocząć odpowiednie leczenie. Tylko lekarz może postawić diagnozę. Powyższy opis nie zastąpią wizyty u lekarza!
fot. Thomas Leuthard
