Hormony, czyli…
Związki chemiczne, wytwarzane w głównej mierze przez gruczoły dokrewne oraz tkanki układu hormonalnego. Są odpowiedzialne za właściwe funkcjonowanie wielu narządów, regulację czynności oraz modyfikację cech strukturalnych tkanek, co z kolei pozwala utrzymać organizm w stanie homeostazy. Mają działanie silne pobudzające lub wręcz przeciwnie – hamujące procesy, zachodzące w organizmie.
Organizm człowieka produkuje ponad sto różnego rodzaju hormonów, wśród których tych „kobiecych” jest jedynie kilka – większość jest wytwarzana zarówno przez organizm kobiecy, jak i męski. Jednemu przyznać musimy rację – organizm kobiecy w większym stopniu niż jego męski odpowiednik, uzależniony jest od gospodarki hormonalnej.
Te specyficzne hormony, których u panów nie znajdziemy, decydują o najważniejszych atrybutach kobiecości.
Są ze sobą silnie powiązane, dlatego zarówno dla naszego zdrowia, jak i samopoczucia czy wyglądu, konieczne jest utrzymanie ich na odpowiednim poziomie. A poziom ten się zmienia – w zależności od etapu życia, w jakim się znajdujemy.
Esencja kobiecości – estrogeny
To zapewne pierwsze, co nasuwa się nam na myśl w kontekście kobiecych hormonów. Nie bez przyczyny – to jeden z dwóch rodzajów żeńskich hormonów płciowych, który wywiera ogromny wpływ nie tylko na fizyczny stan, ale i psychikę kobiety. To w istocie grupa hormonów płciowych, wśród których znajdują się m.in. estradiol, estron oraz estriol.
Są odpowiedzialne przede wszystkim za: kształtowanie żeńskich narządów płciowych oraz piersi; budowę ciała, typ owłosienia; kształtowanie się psychiki oraz popędu płciowego. Odpowiadają za kształtowanie się nastroju; regulację cyklu miesiączkowego (stężenie estrogenów rośnie od pierwszego dnia cyklu do owulacji, po owulacji opada i jest najniższe przed okresem); nawilżenie błon śluzowych i skóry; wzrost błony śluzowej macicy i przygotowanie jej do zagnieżdżenia się zarodka. Dbają o odnoszenie poziomu tzw. dobrego cholesterolu oraz obniżanie złego oraz funkcjonowanie gospodarki wapniowej; zwiększenie przyswajalności białek.
Zwiększają krzepliwości krwi; uwalnianie tlenku azotu, który powoduje rozkurczanie się naczyń krwionośnych, co hamuje rozwój miażdżycy. Zwiększają również poziomu wapnia w kościach, co zapobiega osteoporozie; przyrost oraz wzrost pobudliwości mięśni gładkich; przyrost komórek endometrium oraz nabłonka piersi. Mają wpływ na produkcję kwasu hialuronowego oraz kolagenu (korzystnie wpływają na cerę, skórę i włosy).
Hormon macierzyństwa – progesteron
Produkowany jest przez ciałko żółte, zaś w okresie ciąży także przez łożysko. Jest odpowiedzialny przede wszystkim za regulację procesu dojrzewania pęcherzyka Graafa, ułatwianie owulacji; umożliwienie implantacji zapłodnionego jaja w błonie śluzowej macicy oraz uniemożliwianie dalszego jajeczkowania (gdy dojdzie do zapłodnienia). Dba o utrzymanie ciąży – pobudzanie śluzówki macicy i jajowodów do wydzielania substancji odżywczych; stymulowanie prolaktyny do działania; hamowanie skurczów macicy – hamowanie wydzielania oksytocyny.
Hamuje odpowiedzi immunologiczne matki na antygeny płodu oraz przygotowuje gruczoły piersiowe do laktacji. Hamuje nadmierny rozrost endometrium; cykliczne zmiany w nabłonku, szyjce macicy oraz pochwy oraz zmniejsza kurczliwość mięśniówki macicy.
Trochę miłości – oksytocyna
Jest odpowiedzialna przede wszystkim za przyspieszenie transportu plemników do części jajowodu, gdzie następuje zapłodnienie; wywoływanie skurczy macicy przy porodzie – pozwala to na skurczenie się macicy i rozwarcie się jej szyjki; regulację produkcji mleka w gruczołach piersiowych; wzmocnienie instynktu macierzyństwa – wyzwala potrzebę bliskości i przywiązania; obkurczanie macicy po porodzie oraz położonych w ścianie macicy naczyń krwionośnych, co hamuje krwawienie; w okresie połogu – zwijanie się macicy. Estrogeny wzmagają produkcję oksytocyny, progesteron ją hamuje.
Prolaktyna – sprzymierzeniec dziecka
Jest odpowiedzialna przede wszystkim za stymulowanie wzrostu gruczołów sutkowych w czasie ciąży; stymulowanie laktacji; u karmiących naturalnie – hamowanie wydzielania FSH i LH (o nich w dalszej części), hamowanie owulacji i menstruacji; utrzymanie przez okres ciąży ciałka żółtego (ważne, ponieważ produkuje potrzeby do utrzymania ciąży progesteron);
Gonadotropina kosmówkowa – hormon początku
W trakcie ciąży produkowana jest przez zarodek, potem zaś przez łożysko.Jest odpowiedzialna przede wszystkim za zagnieżdżenie się zarodka w macicy; utrzymywanie funkcji ciałka żółtego; podtrzymywanie produkcji progesteronu; znajduje zastosowanie w leczeniu zaburzeń miesiączkowania i impotencji.
Lutropina – wsparcie dla jajników
Jest odpowiedzialna przede wszystkim za pracę jajników; podział komórek w trakcie dojrzewania komórki jajowej; luteinizację – proces przemiany pęcherzyka Graafa w ciałko żółte (przekształcenie komórek ziarnistych w luteinowe, wytwarzające progesteron, zaś komórek warstwy wewnętrznej osłony pęcherzyka w paraluteinowe – wytwarzające estrogeny); podtrzymywanie wytwarzania progesteronu i estrogenów przez ciałko żółte.
Folitropina
Jest odpowiedzialna przede wszystkim za stymulowanie wzrostu i dojrzewania pęcherzyków, zawierających komórki jajowe w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego; wydzielanie estrogenów; wzrost pęcherzyka Graafa.
Hormony tarczycowe – przyjaciółki kobiety
Tyroksyna, kalcytonina i trójjodotyronina, czyli hormony tarczycowe to prawdziwi sprzymierzeńcy kobiet.
Tyroksyna utrzymuje w dobrej kondycji skórę, cerę i włosy. Kalcytonina dba o kości – utrzymuje wapń na właściwym poziomie, chroniąc tym samym przed osteoporozą. Trójjodotyronina to jednak „królowa” wśród całej trójcy – przyśpiesza przemianę materii, umożliwiając szybkie spalanie nadmiernych kalorii i pomaga dbać o szczupłą sylwetkę.
Niestety, nie tylko niedobór, ale także nadmiar kobiecych hormonów może wywoływać różnego rodzaju przykre dolegliwości, a nawet poważne schorzenia. Dlatego właśnie warto od czasu do czasu sprawdzić ich poziom u specjalisty.
fot. Bhumika.B
