Krztusiec u dziecka – jak z nim walczyć?

autor: Agnieszka Gałczyńska | 07.11.2016
Dziewczyna w kolorowym swetrze

Według Światowej Organizacji Zdrowia wzrasta liczba zachorowań na krztusiec mimo, że mogłoby się wydawać, że ta choroba już nam nie zagraża. Kokluszem może łatwo zarazić się niemowlę, które nie przeszło jeszcze cyklu szczepień. Często zapadają na niego także dorośli, u których zanika odporność na szczepionkę dziecięcą. A Ci z kolei zarażają najmłodszych…

Krztusiec (koklusz) to choroba zakaźna, którą wywołuje pałeczka Bordetella pertussis. Został on uznany za jedną z najbardziej zaraźliwych chorób dziecięcych i dlatego włączono go do obowiązkowych szczepień ochronnych. Jest szczególnie niebezpieczny dla dzieci poniżej 1 roku życia.

Zobacz też: Szczepionka przeciwko grypie – tak czy nie?

W ciągu ostatnich lat na świecie odnotowano około 10 milionów zachorowań na krztusiec. Około 400 tys. przypadków kończy się zgonem (najczęściej u niemowląt do 12 miesięcy życia). W Polsce problem z krztuścem powrócił w latach 90-tych. Dlaczego? Odporność po szczepieniu na koklusz utrzymuje się od 6 do 12 lat, a po przechorowaniu przez około 15 lat. Obowiązkowa szczepionka na krztusiec zaczęła obowiązywać od roku 1960, jednak nikt nie zakładał, że należy ją powtarzać, w związku z czym u większości osób straciła ona odporność. Właśnie dlatego coraz więcej osób zaczęło chorować na koklusz.

Dziecko maluje na betonie

Koklusz przenosi się drogą kropelkową, podczas kaszlu, mówienia i kichania. Po zarażeniu bakterie wnikają do komórek błony śluzowej dróg oddechowych. Okres wylęgania choroby to od 6 do 20 dni.

Krztusiec objawy – jak rozpoznać chorobę?

Początkowa faza choroby objawia się najczęściej kaszlem. Z dnia na dzień się on nasila, a jego napady przeszkadzają w normalnym funkcjonowaniu. Dziecko zaczyna boleć gardło, ma katar, a w niektórych przypadkach występuje zapalenie spojówek. Takie objawy utrzymują się około 1-2 tygodnie.

Krztusiec jest trudny do wykrycia. Zazwyczaj podczas standardowego badania lekarz stwierdza infekcję dróg oddechowych, przepisuje leki i wysyła do domu. W tym okresie stopniowo wzrasta stężenie toksyn w organizmie dziecka i zaczyna się kolejny etap choroby.

Sprawdź też: Choroby zakaźne wieku dziecięcego – czym się różnią i jak szybko je rozpoznać?

Toksyny powodują uszkodzenie nabłonka dróg oddechowych, przez co tworzy się gęsty i lepki śluz. Kaszel jest męczący, napadowy i często kończy się głębokim wdechem, który przypomina pianie koguta. Może on prowadzić u dziecka do drgawek lub wymiotów.

Napady kaszlu utrzymują się przez kilka tygodni, a następnie po zastosowaniu antybiotykoterapii łagodnieją. Mogą się nasilać przy zwiększonej aktywności fizycznej, płaczu czy uciśnięciu języka jak np. przy karmieniu lub badaniu gardła. Najczęściej atak kaszlu kończy się odkrztuszeniem lepkiej i gęstej wydzieliny. Jest to spory wysiłek dla dziecka, dlatego często twarz malucha podczas ataku nabiera rumieńców.

Mama czyta książkę dziecku

Koklusz diagnoza – dlaczego tak trudna?

Jeśli kaszel mimo leczenia nie ustępuje, a wręcz przeciwnie zaczyna się nasilać – znów wybieramy się z dzieckiem do lekarza. Pediatra zleca wykonanie m.in. badania stężenia przeciwciał we krwi oraz wymazu z gardła i nosa. Po otrzymaniu wyników sprawa staje się jasna. To krztusiec. Na jego rozwój może wskazywać także morfologia krwi, w której występuje wzrost białych krwinek, czyli limfocytów.

Krztusiec u dziecka – jak bardzo jest groźny?

W przebiegu choroby mogą pojawić się liczne powikłania. Najczęstszą z nich jest zapalenie płuc. Może dojść także do zapalenie ucha środkowego, które w niektórych przypadkach prowadzi do głuchoty. Późniejszymi następstwami mogą być także zaburzenia w rozwoju dziecka, zarówno fizycznym, jak i umysłowym.

Możliwe powikłania po kokluszu:

  • zapalenie oskrzeli
  • uszkodzenie wzroku i słuchu
  • zapalenie mózgu
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
  • krztuścowe uszkodzenie mózgu

Krztusiec leczenie – jak się chronić?

W terapii niezbędne jest podawanie antybiotyków, które zniszczą pałeczki krztuśca. Lekarze zazwyczaj przepisują także środki łagodzące kaszel. Ważne, aby leczenie wprowadzić jak najszybciej, inaczej może okazać się ono nieskuteczne.

Przeczytaj: Jak zadbać o odporność przedszkolaka

Rodzice powinni zadbać o dietę bogatą w witaminy, ale lekkostrawną. Dziecko musi dużo odpoczywać. Dla niego sam atak kaszlu jest sporym wysiłkiem. Kiedy zajmiemy malucha zabawą – będzie mniej kasłał. Dla starszych dzieci ważny jest zachowanie spokoju przez rodziców nawet podczas ataku kaszlu (niepokój wpływa na zwiększenie częstości ataków).

Lalka barbie

Po zastosowaniu antybiotykoterapii nastąpi łagodzenie choroby, a ataki kaszlu będą łagodniejsze. Aby jeszcze je złagodzić zadbaj, by powietrze w pokoju dziecka było wilgotne i raczej chłodne. Często wietrz mieszkanie i nawilżaj powietrze.

Krztusiec znacznie osłabia odporność. Dlatego bardzo ważna jest ochrona chorego dziecka przed możliwością dodatkowych zakażeń. Unikajcie przebywania w dużych skupiskach ludzi i kontaktu z chorymi osobami.

Jeśli dziecko ma ciężkie napady kaszlu krztuścowego i może być zagrożone bezdechem – powinno być leczone w szpitalu. Dzięki stałej opiece specjalistów choroba będzie kontrolowana, a jej przebieg łagodniejszy.

W przypadku potwierdzenia diagnozy kokluszu antybiotyk jest podawany także osobom z najbliższego otoczenia, które miały styczność z chorym.

Pamiętaj o szczepieniu!

Skuteczną ochroną przed chorobą jest szczepienie przeciw krzuścowi. Podaje się je stosunkowo wcześnie, bo pierwszą dawkę już między pierwszym, a trzecim miesiącem życia. Pełna ochrona przeciw kokluszowi pojawia się w drugim roku życia, kiedy dziecko przyjęło już cztery dawki szczepionki (2, 3/4, 5/6 i 16 miesiąc życia).

Dziecko bawi się samochodzikiem

Ze względu na charakter krztuśca szczepionka jest całkowicie refundowana i obowiązkowa. Jest ona skuteczna w 90%. Niestety, nie daje całkowitego uodpornienia przeciw zarazkom. Wytworzone przeciwciała znikają po upływie około 10 lat.

Od kilku lat w aptekach jest dostępna szczepionka skojarzona, która zapobiega tężcowi, błonicy i krztuścowi. Występuje ona w dwóch rodzajach:

  • całokomórkowa – DTPw (znajdują się w niej toksyny błonicy i tężca oraz bakterie krztuśca)
  • bezkomórkowa – DTPa (oprócz nieaktywnych toksyn błonicy i tężca zawiera białka bakterii krztuśca, zamiast całych komórek)

Szczepionka zalecana jest także:

  • osobom powyżej 18 roku życia
  • kobietom przed planowaną ciążą lub zaraz po porodzie
  • osobom, które będą miały kontakt z niemowlętami
  • pracownikom służby zdrowia

Jeśli zaszczepione dziecko zetknie się z osobą chorą na koklusz powinno zostać zbadane przez lekarza. Może także przyjąć antybiotyk w ramach działania profilaktycznego. Pierwszych objawów krztuśca nie należy bagatelizować. Lepiej jak najszybciej udać się do pediatry.


@ śledź nas na instagramie
Ten komunikat o błędzie jest widoczny tylko dla administratorów WordPressa

Błąd: nie znaleziono kanału.

Przejdź na stronę ustawień kanału Instagramu, aby utworzyć kanał.

powrót do góry