Podwyższona temperatura u malucha – zwłaszcza w tym szczególnym, znanym z infekcji okresie, raczej rodziców nie dziwi. Znowu przeziębienie… Tymczasem warto wiedzieć, że gorączka wcale nie jest zarezerwowana wyłącznie dla infekcji. Jakie jeszcze są przyczyny gorączki?
Gorączka towarzyszy różnym stanom chorobowym, ale nie tylko. O ile podwyższonej temperaturze wtórują też inne, charakterystyczne dla infekcji objawy, diagnoza nie nastręcza zbyt wielu problemów. Czasem jednak wyższa temperatura bywa jedynym sygnałem, a wówczas – o diagnozę znacznie trudniej. Poniżej przedstawiamy inne – poza infekcją wirusową i bakteryjną, możliwe powody wystąpienia gorączki.
Sprawdź: Dlaczego gorączka jest ważna?
Alergia
Katar, zapalenie spojówek, biegunka, ból brzucha – wachlarz objawów, sugerujących reakcję alergiczną, naprawdę jest szeroki. Nie wszyscy jednak wiedzą, że jednym z nich może być także – podwyższona temperatura ciała. Wprawdzie zazwyczaj nie mówimy tutaj o gorączce, ale właśnie wyższej temperaturze, wiemy jednak, że biegnąca między nimi granica jest bardzo cienka.
Ząbkowanie
Jeśli powodem gorączki jest ząbkowanie, wówczas można zaobserwować także kilka innych, towarzyszących mu objawów, jak: obfite ślinienie się, rozpulchnione, zaczerwienione dziąsła, rozdrażnienie i marudność, wkładanie zabawek do ust, niechęć do ssania piersi/smoczka, częste pobudki w nocy. Typowy maluszek zaczyna ząbkować w okolicach 5-6 miesiąca, ale że „typowy” maluszek nie istnieje, warto przygotować się na to nieco wcześniej. Zauważmy, że temperatura ciała przy ząbkowaniu nie powinna przekraczać 38 st. C.
Szczepienie
Jeśli temperatura podnosi się po szczepieniu, istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że jest spowodowana właśnie podaniem osłabionych wirusów czy bakterii. Wprawdzie nie mogą one wywołać choroby z uwagi na swoją słabą kondycję, ale gorączkę, ból mięśni i głowy, spadek apetytu – jak najbardziej. Nazywamy to ogólnym odczynem po szczepieniu. W miejscu wkłucia pojawia się z kolei opuchlizna i zaczerwienienie, czyli tzw. odczyn miejscowy. Temperatura w takim przypadku nie powinna przekraczać 38,5 st. C.
Sprawdź: Szczepienie przeciw rotawirusom – tak czy nie?
Zakażenie dróg moczowych
Czasami pierwszym i jedynym objawem tego schorzenia jest właśnie wysoka temperatura, niekiedy dołączają do niej także wymioty, biegunka i rozdrażnienie dziecka. W takim wypadku należy wykonać badanie moczu, które odpowie na pytanie, czy mamy do czynienia właśnie z zapaleniem dróg moczowych. Jeśli tak, konieczne może być podanie antybiotyku, a czasem także hospitalizacja.
Przegrzanie
Przegrzanie to częsty powód gorączkowania najmłodszych z uwagi na niewykształcony do końca mechanizm termoregulacji oraz – nadmierną troskę rodziców. Większości z nich wydaje się, że dziecko potrzebuje podwójnej ochrony przed zimnem, a tymczasem zbytnie opatulanie malucha może mu prędzej zaszkodzić. Przegrzany maluch jest ciepły i zaczerwieniony, a temperatura jego ciała oscyluje w granicach 38°C.
Udar cieplny
Szczególnym przypadkiem przegrzania jest udar słoneczny/cieplny. Najczęściej dochodzi do niego w wyniku przegrzania głowy i szyi na skutek działania promieniowania słonecznego, ale warto zauważyć, że może się też pojawić po długotrwałym przebywaniu w gorącej, dusznej, a nawet wilgotnej atmosferze. Powstaje wskutek nagromadzenia się w organizmie nadmiernej ilości ciepła, a co za tym idzie – rozregulowania jego mechanizmu cieplnego.
W niesprzyjających warunkach spada naturalna zdolność organizmu do ochładzania się w wyniku procesu pocenia, co zmniejsza ilość ciepła oddawanego do otoczenia. Dzieci są narażone na udar bardziej niż dorośli, z uwagi na nie do końca jeszcze sprawny mechanizm termoregulacji. Na udar – poza gorączką, wskazują też silne rozgrzanie dziecka, pobudzenie, przyspieszony oddech i szybkie bicie serca. Czasami towarzyszą mu wymioty oraz rzadkie oddawanie moczu.
Sprawdź: Skóra alergika a słońce
Uraz (np. oparzenie)
Objawy oparzenia zawsze zależą od stopnia jego głębokości. To najlżejsze uszkodzenie skóry dotyczy jedynie jej powierzchownej warstwy, ale jego objawami – oprócz zaczerwienienia, bólu, który nasila się przy dotykaniu oparzonego fragmentu i obrzęku, bywa też niewielka gorączka.
Choroba autoimmunologiczna
Choroby autoimmunologiczne to schorzenia, które powstają w momencie, gdy układ odpornościowy – zamiast atakować wirusy, bakterie czy grzyby, obiera sobie za cel tkanki naszego własnego organizmu. W przypadku tych chorób może dochodzić do powstawania miejscowych lub ogólnych stanów zapalnych, które powodują podwyższenie temperatury ciała.
Przyjmowanie leków
Zdarzają się przypadki, że temperatura rośnie w wyniku przyjmowania leków. Zazwyczaj wzrasta nagle – po rozpoczęciu przyjmowania preparatu. Jak wiemy, „typowa” gorączka powstaje w następstwie dostania się do organizmu pirogenów wydzielanych przez drobnoustroje chorobotwórcze – to one wymuszają na podwzgórzu podniesienie temperatury ciała. Z niewiadomych przyczyn niektóre rodzaje leków działają jak swego rodzaju „zewnętrzne pirogeny”, powodując podobny mechanizm.
Takie działanie mogą wykazywać leki immunosupresyjne, przeciwhistaminowe niektóre antybiotyki, sterydy, barbiturany oraz leki stosowane w leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego.
Sprawdź: Domowa apteczka. Lista leków, które każdy rodzic powinien mieć pod ręką
Emocje
Jedną z mniej typowych przyczyn podniesionej temperatury mogą być właśnie – emocje. Temperatura może poszybować w górę wskutek stresu, strachu, a nawet – zwykłego nadmiaru wrażeń czy energicznej zabawy. Ten rodzaj gorączki mija zwykle po kilku godzinach, jeśli więc temperatura nie jest bardzo wysoka i istnieje zasadne podejrzenie, że wywołał ją któryś z powyższych czynników, warto poczekać z podawaniem leków.
Nadmierny wysiłek
Temperatura może się też podnieść wskutek nadmiernego wysiłku – szybkiego biegu czy intensywnych ćwiczeń. Jeśli więc podwyższenie temperatury rzeczywiście poprzedzał nadmierny wysiłek dziecka (w przypadku maluszków może być to nawet – długotrwały płacz!), zadbajmy o jego wypoczynek i zmierzmy temperaturę ponownie, kiedy organizm malucha nieco się zregeneruje.
Uwaga! Bez względu na przyczynę gorączki, zawsze musimy pamiętać o tym, że podstawą postępowania w stanach chorobowych przebiegających z podwyższoną temperaturą, jest podawanie DPN – doustnych płynów nawadniających, zapobiegających groźnemu odwodnieniu.
