Przyczyny HPV
Chociaż większość zakażeń ustępuje samoczynnie, niektóre stają się źródłem zmian komórkowych, a te – mogą stopniowo prowadzić do powstania nowotworu. To chyba wystarczający powód ku temu, by wszystkie dojrzałe, nie tylko fizycznie, ale przede wszystkim – emocjonalnie kobiety, podjęły działania profilaktyczne w celu ochrony swojej kobiecości.
Jak już wiemy, rakogenna odmiana wirusa HPV jest tylko jedną z możliwych jego postaci. Wszystkich odmian jest około stu. Część z nich może być jedynie źródłem niegroźnych zmian na skórze, ale inne mogą się stopniowo przerodzić w nowotwory złośliwe. Dlatego właśnie podstępnemu wirusowi warto przyjrzeć się bliżej.
Ryzyko jego nabycia przez kobietę HPV rozpoczyna się w momencie pierwszego kontaktu seksualnego.
Warto jednak zaznaczyć, że HPV, choć podstępny, nie jest wybredny – nie wymaga stosunku penetracyjnego i może się przenieść także poprzez bezpośredni skórny kontakt narządów płciowych. Więcej nawet – pełnej ochrony przed nim nie gwarantuje stosowanie prezerwatywy.
Dodatkowe czynniki, które zwiększają ryzyko zakażenia, to:
- palenie tytoniu;
- obniżony poziom odporności;
- wczesna inicjacja seksualna;
- długotrwałe stosowanie tabletek antykoncepcyjnych;
- liczba przebytych ciąż;
- inne choroby przenoszone drogą płciową;
- cukrzyca;
- otyłość;
- nadciśnienie;
- promieniowanie rentgenowskie.
Jak już zostało wspomniane, na ryzyko infekcji wirusowej są narażone wszystkie aktywne płciowo kobiety, jednak zapadalność na raka szyjki macicy rośnie w przedziale wiekowym 15 – 45 lat, spada zaś powyżej 55. roku życia.
Objawy HPV
Wirus brodawczaka ludzkiego może oznajmiać swą obecność na wiele różnych sposobów (łagodne zmiany brodawkowe na skórze, kłykciny kończyste, nowotwory szyjki macicy, pochwy, sromu, jamy ustnej, głowy, szyi, a u mężczyzn – prącia lub odbytu). A jednak – żadne zakażenie HPV w swej początkowej fazie nie daje wyraźnych objawów. To jednak, że nie sygnalizuje swojej obecności nie znaczy, że próżnuje – może być w tym czasie przenoszony na kolejne osoby.
Spośród wspomnianych, ponad stu typów wirusa, do tzw. wirusów wysokiego ryzyka onkogennego należy m.in. typ 16 i 18. Zakażenie tymi odmianami często jest długotrwałe, dlatego wirus ma czas na to, by namnożyć się w obrębie komórek nabłonka szyjki macicy. Podobnie jak inne schorzenia spowodowane HPV, rak szyjki macicy we wczesnej postaci nie daje żadnych, możliwych do rozpoznania objawów. Co więcej, symptomy, które z czasem się pojawiają, nie u wszystkich są jednakowe.
Pierwszym, możliwym do zdiagnozowania, sygnałem problemów, jest niewielkie krwawienie z pochwy poza okresem menstruacji. Takie plamienie może powtarzać się co kilka dni lub pojawiać wskutek wysiłku fizycznego (także po zakończeniu stosunku płciowego).
Po pewnym czasie krwawienia mijają, ustępując miejsca wodnistym, podbarwionym krwią upławom. W tym też okresie kobieta może wyczuć we wnętrzu pochwy stwardnienie tkanki macicy. Poza tym, może odczuwać ból w podbrzuszu oraz w okolicy krzyżowo-lędźwiowej, krwiomocz i trudności w oddawaniu moczu oraz obrzęk kończyn dolnych.
Diagnoza HPV
Szybkiej diagnozie sprzyjają regularne badania cytologiczne. Pozwalają na wykrycia ewentualnych nieprawidłowości w komórkach szyjki macicy, które to zmiany mogą stanowić wczesne stadium rozwoju nowotworu. Badanie powinno być przeprowadzane regularnie u każdej, aktywnej płciowo kobiety, początkowo raz w roku – przez pierwsze 3–4 lata po inicjacji, potem rzadziej, lecz co najmniej co 3 lata.
Oczywiście nie wszystkie, wykryte podczas badania zmiany, muszą być sygnałem rozwoju nowotworu. W zależności od stopnia ich nasilenia, może zaistnieć potrzeba powtórzenia badania lub przeprowadzenia kolposkopii (badanie powierzchni szyjki macicy, kanału, pochwy i sromu za pomocą urządzenia optycznego).
Leczenie i zapobieganie HPV
Nie istnieją leki, które zwalczałyby samo zakażenie wirusem. Obecnie stosuje się więc leczenie objawowe, którego typ zależy od rodzaju choroby, jaką wywołał wirus.
Najprostszym sposobem na zapobieganie rozwojowi niebezpiecznej postaci HPV jest szczepionka przeciwko rakowi szyjki macicy, w Polsce znana pod nazwą Silgard.
Potocznie stosowana nazwa nie jest jednak dokładna, ponieważ nie chroni ona przed nowotworem, a jedynie przed wirusem, który ją wywołuje. Warto jednak zauważyć, że jej skuteczność została oceniona nawet na 100%, co oznacza, że szczepienie daje możliwość uniknięcia ryzyka powstania nowotworu. Szczepionka zawiera czynniki, stymulujące w organizmie tworzenie przeciwciał, skierowanych przeciwko czterem typom wirusa HPV: 6,11,16 i 18.
Podaje się ją w trzech dawkach: dawka pierwsza („0”); dawka druga – po upływie co najmniej miesiąca; dawka trzecia – nie wcześniej niż po 3 miesiącach od drugiej dawki. Wszystkie trzy dawki powinny zostać podane w przeciągu pół roku.
Dla kogo szczepionka?
Szczepionka zalecana jest dziewczynkom w wieku od ok. 9 do ok. 15 lat oraz kobietom w wieku 16-26 lat. Oczywiście także starsze osoby mogą zdecydować się na szczepienie, jednak jego skuteczność jest największa w wymienionych grupach wiekowych.
Co warto zaznaczyć – szczepionka przynosi największą korzyść, jeśli jest podawana jeszcze zanim dojdzie do zakażenia, ale nawet w przypadku osób, zarażonych jednym lub kilkoma typami HPV, szczepienie chroni przed pozostałymi odmianami wirusa, uwzględnionymi w szczepionce.
Przeciwwskazaniem jest nadwrażliwość na składniki szczepionki oraz choroby, którym towarzyszy wysoka gorączka. Niska gorączka czy nawet przeziębienie nie są powodem do odłożenia terminu szczepienia.
