Świnka to jedna z popularnych chorób wieku dziecięcego. Zazwyczaj ma ona łagodny przebieg, jednak nie należy zapominać o możliwych komplikacjach. Jakie są objawy świnki i jak ją leczyć?
Zobacz też:
- Choroby zakaźne – przeczekać czy leczyć?
- Choroby zakaźne wieku dziecięcego – czym się różnią i jak szybko je rozpoznać?
- Szkarlatyna – objawy, przyczyny, leczenie
Świnka jest wywoływana wirusem i oznacza zazwyczaj zapalenie ślinianek przyusznych. Czasem atakuje ona także inne narządy (np. trzustkę i układ nerwowy). Najczęściej chorują na nią dzieci w wieku od 5 do 15 lat, ale zarazić mogą się nią także dorośli. Atakuje głównie wiosną i jesienią.
Czy wiesz, że…
W 2. i 10. roku życia dzieci w Polsce otrzymują trójskładniową szczepionkę przeciwko odrze, śwince i różyczce.
Źródłem zakażenia świnką jest chory człowiek. Przenosi się ją drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z chorym, ale także skażonymi przedmiotami.
Wirus wnika do organizmu przez drogi oddechowe. Namnaża się w komórkach nabłonka oddechowego, a potem razem z krwią wędruje do narządów i tkanek. Okres wylęgania trwa najczęściej między 14 a 21 dni. Jednak osoba, którą wirus zaatakował jest źródłem zakażenia dla otoczenia przez siedem dni przed pojawieniem się objawów i do dziewięciu dni po ustąpieniu obrzęku.
Objawy świnki
Choroba może przebiegać objawowo lub bezobjawowo. U około 20-30% chorych w ogóle nie pojawiają się symptomy świnki. Jeśli jednak u chorego występują niepokojące dolegliwości to najczęściej występują nagle, a choroba ma szybki przebieg.
Charakterystycznymi objawami świnki są:
- obrzęk ślinianek i ból – ślinianka przybiera ciastowatą formę, obrzęk obejmuje otaczające tkanki, nasilenie objawów występuje około 2-3 dnia choroby,
- zaczerwienienie ujścia przewodu wprowadzającego ślinianki do jamy ustnej,
- zmniejszone wydzielanie śliny,
- ból nasilający się podczas jedzenia,
- trudności w połykaniu,
- gorączka około 39 stopni,
- złe samopoczucie,
- ból głowy,
- ból brzucha,
- osłabienie.
Diagnoza choroby świnki następuje na podstawie wywiadu lekarskiego. Zwykle badania dodatkowe nie są potrzebne. Wykonuje się je, jeśli lekarz ma wątpliwości, ponieważ objawy przypominają inne choroby takie jak: infekcyjne zapalenie ślinianek, toksoplazmę, mukowiscydozę, choroby węzłów chłonnych.
Przeczytaj również: Dlaczego latem częściej boli gardło?
Głównie łagodzenie objawów
To, jaki choroba ma przebieg zależy od ogólnej kondycji chorego i poziomu jego odporności. Leczenie świnki skupia się głównie na łagodzeniu objawów.
Jeśli maluch ma temperaturę można próbować ją zbić zimnymi okładami lub środkami przeciwgorączkowymi. Ważne, żeby dziecko dużo piło – najlepiej przez słomkę. Posiłki nie powinny być ani za zimne, ani za gorące. Najlepiej, jeśli pokarmy będą mieć konsystencję płynną lub półpłynną – łatwą do przełknięcia dla dziecka. Bardzo ważny jest odpoczynek. Ulgę przyniesie mu rozgrzanie obolałych miejsc lub założenie miękkiego szalika na szyję.
Choroba świnka ustępuje samoistnie i najczęściej bez powikłań. Jednak w niektórych przypadkach może prowadzić do:
- zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (sygnałem, że wirus świnki zaatakował opony mózgowo-rdzeniowe jest gorączka, wymioty, bóle brzucha, sztywność karku),
- zapalenia mózgu (dziecko traci przytomność, a jego źrenice nie reagują na światło, mięśnie sztywnieją lub wiotczeją. Dziecko natychmiast musi trafić do szpitala),
- zapalenia jąder (jądra i najądrza są opuchnięte i bolą, rośnie gorączka),
- zapalenia trzustki (wysoka gorączka, silne bóle brzucha w okolicy trzustki, wymioty, biegunka. Dziecko musi szybko trafić do szpitala),
- zapalenia mięśnia sercowego (lub stawów),
- poronienia (świnka może prowadzić do poronienia u kobiet w ciąży, śmierci płodu lub wad wrodzonych u dziecka).
W przypadku wystąpienia powikłań konieczna może się okazać hospitalizacja i rehabilitacja. Jeśli takie nie wystąpiły dziecko wraca do zdrowia.
Przebycie świnki nie gwarantuje odporności na tę chorobę do końca życia. Dlatego warto się zaszczepić. W Polsce niedostępna jest szczepionka jednoskładnikowa tylko przeciwko tej chorobie, należy przyjąć dawkę skojarzoną dla odry, świnki i różyczki. 95% osób zaszczepionych nie zachoruje na świnkę. Ci, u których jednak choroba się pojawi będą przechodzić ją łagodniej.
Szczepienia na świnkę są szczególnie zalecane:
- młodym kobietom, które pracują w przedszkolach, szkołach, szpitalach,
- osobom nieszczepionym przeciwko odrze, śwince i różyczce w ramach szczepień obowiązkowych.
Czy wiesz, że…
Nie zaleca się szczepienia dla kobiet w ciąży, a przez trzy miesiące od szczepienia nie powinno zachodzić się w ciążę.
Niebezpieczna dla dorosłych
Większe ryzyko komplikacji wiążę się z zachorowaniem na świnkę u dorosłych. Objawy są takie same jak u dzieci, jednak sam przebieg choroby jest trudniejszy i często związany z powikłaniami.
Zobacz także: Przeziębienie w ciąży – czy jest groźne?
Szczególnie niebezpieczna świnka jest dla kobiet w I trymestrze ciąży. Prawie 30% przypadków kończy się poronieniem. U mężczyzn świnka może skutkować zapaleniem jąder. Efektem tego często jest zmniejszenie płodności lub bezpłodność. Zapalenie jąder przy śwince zwiększa też prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu w przyszłości.