Kobiety w ciąży mają zwiększone zapotrzebowanie na witaminy i to aż o 30% więcej niż przed poczęciem. Jednak nie powinny sięgać po preparaty samodzielnie. Dietę oraz suplementację zawsze należy skonsultować z lekarzem prowadzącym ciążę. Zaleci on dawkowanie witamin w zależności od indywidualnych potrzeb pacjentki.
Witaminy dla planujących ciążę
Kobietom, które planują ciążę, lekarze zalecają przyjmowanie witamin, by przygotować organizm do zwiększonego wysiłku. Wskazana jest suplementacja kwasu foliowego nawet na 8 tygodni przed zapłodnieniem, w dawce 400 mikrogramów dziennie. Kolejną witaminą, którą powinno się przyjmować przed zajściem w ciążę, to witamina E, nazywana witaminą płodności. Jej niedobór prowadzi do ryzyka wcześniactwa i występowania wad wrodzonych. Witamina A stosowana przez mężczyzn wpływa na proces produkcji plemników. Stosowane witaminy przed ciążą mają za zadanie przygotować organizm do zapłodnienia i zapewnić prawidłowy rozwój płodu.
Witaminy w ciąży
Witaminy w ciąży są bardzo ważne, gdyż ich niedobór lub nadmiar jest groźny dla płodu. Niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka są:
- Kwas foliowy – nazywany witaminą B9 lub B12 – zalecany jest przed zajściem w ciążę i przez 10 pierwszych tygodni ciąży w ilości 0,4 mg, a do dziewiątego miesiąca ciąży – 0,6 mg dziennie. Wspiera on rozwój mózgu i rdzenia kręgowego. Jego niedobór może stać się przyczyną wad wrodzonych układu nerwowego, rdzenia kręgowego, rozszczepu wargi i podniebienia, bezmózgowia oraz wad serca. Kwas foliowy współuczestniczy w rozwoju wszystkich komórek w organizmie dziecka. Jego stosowanie zapobiega wadom cewy nerwowej u płodu. Zmniejsza ponadto ryzyko przedwczesnego porodu i komplikacji, takich jak stan przedrzucawkowy.
- Żelazo zapobiega niedokrwistości często występującej u kobiet ciężarnych. Zalecana dawka to 30mg dziennie. Niedobór zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu.
- Witamina C w ciąży ułatwia przyswajanie żelaza, uczestniczy w wielu procesach metabolicznych, jest naturalnym antyoksydantem. Pomaga pozbyć się z organizmu wolnych rodników, będących zagrożeniem dla płodu. Chroni komórki przed uszkodzeniami i wspiera rozwój psychiczny. Uczestniczy w produkcji kolagenu potrzebnego do prawidłowej budowy kości, skóry, ścięgien i chrząstki dziecka. Jest szczególnie zalecana w przypadku ciąży mnogiej oraz dla kobiet chorujących na cukrzycę i nadciśnienie. Jej nadmiar może jednak doprowadzić do wystąpienia kamicy nerkowej.
- Witaminy grupy B: B1 i B2, wpływają na procesy metaboliczne i procesy utleniania. Ich niedobór działa niekorzystnie na układ krążenia i nerwowy.
- Witamina B6 jest ważna dla rozwoju układu nerwowego i mózgu u płodu. Wspomaga proces powstawania czerwonych krwinek i przeciwciał. Systematyczne przyjmowanie może zmniejszać nudności i wymioty w pierwszym trymestrze ciąży.
- Witamina E minimalizuje ryzyko poronienia. Jej niedobór wiąże się z występowaniem zatrucia ciążowego. Zapotrzebowanie na nią w czasie ciąży wzrasta o 15% w stosunku do zwykłych potrzeb. Zapobiega uszkodzeniom ścianek komórkowych, jest antyoksydantem, chroni przed stanem przedrzucawkowym.
- Witamina D3 w ciąży jest konieczna do prawidłowego rozwoju kości u dziecka. Chroni ciężarną przed osteoporozą. Utrzymuje właściwy poziom wapnia i fosforu. Niedobór prowadzi do nieprawidłowego wzrostu kości u płodu, krzywicy, pęknięć. Mogą wystąpić zaburzenia zawiązków zębowych. Ciężarnej grozi stan przedrzucawkowy, cukrzyca, przedwczesny poród i urodzenie dziecka z niską wagą urodzeniową. Samodzielne przyjmowanie witaminy D może jednak prowadzić do przedawkowania, a w konsekwencji do wystąpienia wad rozwojowych u dziecka.
- Witamina A w ciąży odpowiada za wiele procesów, takich jak np. prawidłowe widzenie, stan skory, wzrost kości i zawiązków zębowych. Niedobór może doprowadzić do wielu dysfunkcji. Jej przedawkowanie wpływa niekorzystnie na rozwój płodu, może powodować małogłowie, wodogłowie, wady twarzoczaszki, poronienia. U matki przedawkowanie może objawić się depresją, bólami głowy i wymiotami. Łatwo ją przedawkować, dlatego w czasie ciąży nie stosuje się jej bez wyraźnego zalecenia lekarza.
Witaminy – brać, czy nie?
Wielu lekarzy twierdzi, że w czasie ciąży potrzebna jest tylko suplementacja kwasu foliowego i witaminy E. Resztę witamin kobieta powinna dostarczać organizmowi wyłącznie z dietą. Zarówno nadmiar większości z nich, jak i niedobór, są niebezpieczne dla płodu i matki. Dlatego należy systematycznie się badać, co pozwoli na określenie zapotrzebowania na suplementację witamin i minerałów. Najlepszym źródłem witamin są właściwie dobrane posiłki, bogate w warzywa i owoce. Prawidłowa dieta, w której znajdują się ryby, kasze i zdrowe tłuszcze, większości kobiet ciężarnych zapewni wystarczającą ilość witamin. Dodatkowa suplementacja powinna być poprzedzona badaniami krwi. Samodzielne przyjmowanie suplementów może prowadzić do przedawkowania, co jest dużym zagrożeniem dla płodu. Lepiej zmienić nawyki żywieniowe i jeść więcej warzyw.
