Mięśniaki macicy to guzy, które namnażają się w wyniku nieprawidłowego wzrostu komórek. Są one zbudowane z mięśni gładkich, mają różne rozmiary od 2 do 3 cm, ale mogą osiągać też wielkość około 12 cm. Rzadko występują jako pojedyncze guzy. Jeśli w macicy jest wiele mięśniaków zatraca ona swój fizjologiczny kształt i wielkość.
Na rozwój mięśniaków macicy wpływają czynniki genetyczne i zaburzenia hormonalne (nadmierny poziom estrogenu i progesteronu). Badania wykazują, że mięśniaki częściej występują u kobiet, które nie rodziły, a także tych, z nadwagą. W 99% przypadków są to zmiany o charakterze łagodnym.
Zobacz też: Rak and roll, czyli fakty i mity na temat kobiecych nowotworów
Guzy mięśniowe macicy (mięśniaki) mogą się powiększać i występować w dużej liczbie. Wiele mięśniaków w macicy powoduje, że narząd traci swój fizjologiczny kształt i wielkość (tzw. macica mięśniakowata). Duże mięśniaki mogą być przyczyną problemów z zajściem w ciążę, nieprawidłowego położenia płodu oraz cesarskiego cięcia. Mięśniaki macicy prowadzą także do częstych poronień lub przedwczesnych porodów.
Czy mięśniaki zawsze są takie same?
Mieśniaki macicy można podzielić ze względu na ich położenie:
- mięśniaki pośluzówkowe – rosną od środka macicy w kierunku błony śluzowej wyścielając ją od wewnątrz
- mięśniaki śródścienne – rozwijają się w ścianie macicy, powiększając ją w poprzek, wzdłuż i wszerz
- mięśniaki podsurowicówkowe – rosną na zewnątrz macicy w kierunku błony surowiczej, pokrywającej ją od strony jamy brzusznej
Mięśniaki macicy objawy
Objawy mięśniaków macicy zależą od rodzaju guza i jego usytuowania.
Mięśniaki podsurowicówkowe i śródścienne często sprawiają ból, uciskając na narządy wewnętrzne. Najczęściej są to bóle podbrzusza, parcie na pęcherz i odbytnicę. Mogą one prowadzić do zalegania lub nietrzymania moczu i powodować zaparcia.
Sprawdź: 7 rzeczy, o których musisz powiedzieć ginekologowi!
Mięśniaki podśluzówkowe powodują bolesne miesiączki, które się przedłużają, są obfite i zawierają skrzepy. Mogą one prowadzić do anemii i niewydolności krążenia. Kobieta odczuwa wtedy osłabienie, bóle głowy, duszności i przyśpieszone tętno.
Mięśniaki uszypułowane wywołują silne skurcze macicy, podobne do bóli porodowych. Może pojawić się przy nich także krwawienie.
Mięśniaki macicy można wykryć na podstawie badania ginekologicznego i wyniku badania ultrasonograficznego. Dzięki niemu lekarz może dokładnie obejrzeć szyjkę macicy, wnętrze jamy macicy i jajniki.
Mięśniaki macicy leczenie
Mięśniaki, które nie powodują dolegliwości nie wymagają leczenia. Wystarczy, że regularnie będziesz zgłaszać się na badania kontrolne i sprawdzać, czy nie rosną. Te, które się powiększają lub rozmnażają należy leczyć pod kontrolą ginekologa.
Farmaceutyki
Mięśniaki macicy, które wywołują niewielkie objawy leczy się farmakologicznie. Lekarz przepisuje leki przeciwbólowe, przeciwzapalne lub hormonalne. Leczenie hormonalne jest jednak rzadkie, ponieważ może wprowadzić kobietę w tzw. menopauzę farmakologiczną, a to wiążę się z takimi objawami jak uderzenia gorąca, bezsenność i osteoporoza.
Histektomia
Mięśniaki można usunąć podczas operacji. Stosuje się do niej znieczulenie zewnątrzoponowe. W niektórych przypadkach można zastosować metodę laparoskopową. Przeciwwskazaniem do zabiegu jest m.in. nadciśnienie tętnicze, schorzenia neurologiczne, otyłość i zaburzenia krążenia.
Warto przeczytać: Rak piersi – wszystko, co powinnaś wiedzieć
Operacja i jej zakres zależy od wieku, stanu zdrowia oraz wielkości mięśniaków. Część zabiegów polega na wyłuszczeniu mięśniaków (metoda ta jednak nie gwarantuje, że nie pojawią się nowe) lub usunięciu narządu rodnego (częściowo lub w całości).
Najlepszym momentem na usunięcie mięśniaków jest czas po miesiączce w pierwszej fazie cyklu. U młodych kobiet, które chcą mieć jeszcze dzieci histektomia polega na usunięciu mięśniaków, ale zachowaniu całej macicy. Podczas operacji może dojść do otwarcia jamy macicy – w takim przypadku należy założyć wkładkę wewnątrzmaciczną, która działa antykoncepcyjnie, ale przyśpiesza gojenie się ran. Kobiecie przed menopauzą najczęściej usuwa się trzon macicy, ale pozostawia szyjkę macicy. Jeśli wyniki cytologii są dobre, w przeciwnym razie – usuwa się także szyjkę. Kobietom po 50 roku życia, najczęściej usuwa się mięśniaki, ale także jajniki, ponieważ ich funkcja w organizmie całkowicie zanika. Po operacji wprowadza się hormonalną terapię zastępczą (HTZ). Jeśli kobieta ukończyła 60 lat, przy okazji usunięcia mięśniaków usuwa się najczęściej cały narząd rodny.
Operacyjne usunięcie mięśniaków jest wskazane kiedy:
- Guz szybko rośnie
- Mięśniaki są bardzo duże
- Nie wyklucza się guza jajnika
- Mięśniaki są ruchome w jamie brzusznej
- Mięśniaki są przyczyną niepłodności
- Mięśniaki są przyczyną nawykowych poronień
- Stwierdzono macicę mięśniakowatą
Embolizacja tętnic
Embolizacja mięśniaków to zabieg polegający na wprowadzeniu cewnika do tętnic macicznych, przez który podaje się środek cieniujący, a potem preparat embolizacyjny PVA. Zamyka on naczynia zaopatrujące mięśniak w krew. Zabieg przeprowadzony jest w znieczuleniu miejscowym. Na skutek niedokrwienia mięśniaki zmniejszają się o połowę w czasie trzech miesiącach od zabiegu. Embolizacja nie jest finansowana z NFZ.
Mięśniaki macicy w ciąży
Jeśli kobieta jest w ciąży, mięśniaków się nie usuwa. Rosną one wraz z płodem, nie przeszkadzając w prawidłowym rozwoju ani w porodzie. Jednak zmiany muszą być cały czas kontrolowane przez lekarza. Mogą one wywołać przedwczesne skurcze macicy i uniemożliwić naturalny poród. Najczęściej podczas ciąży kobieta jest wysyłana na obserwację do szpitala, podczas której lekarz ocenia stan mamy i dziecka wykonując USG i KTG. W niektórych przypadkach, kiedy kobiecie grozi przedwczesny poród lekarze decydują się na podanie leków sterydowych, które mają wpłynąć na szybszy rozwój płuc u maluszka.
Kiedy mięśniaki są zlokalizowane tak, że nie przeszkadzają w akcji porodowej przyszła mama może rodzić naturalnie, w przeciwnym razie jest wykonywane cesarskie cięcie. Jeżeli są one usytuowane nisko, w pobliżu ujścia macicy – najczęściej wykonuje się cesarskie cięcie. Taką decyzję podejmie lekarz, kiedy mięśniaki są duże oraz uszypułowane. Można je usunąć najwcześniej pół roku po porodzie.
