Cukrzyca ciążowa występuje u zaledwie 2-4% kobiet ciężarnych. Rozwija się najczęściej w II trymestrze, a jej objawy ustępują po porodzie. Jednak, w ciąży warto regularnie badać krew, ponieważ choroba może być groźna zarówno dla dziecka, jak i dla mamy.
Cukrzyca ciężarnych jest nietolerancją węglowodanów u przyszłych mam, które wcześniej miały prawidłowy poziom cukru we krwi. Najbardziej narażone są kobiety, które miały nadwagę przed zajściem w ciążę. Ryzyko wzrasta z wiekiem i przy kolejnym dziecku, bądź jeśli w rodzinie występowały tego typu problemy. Zagrożone są także kobiety, które urodziły martwe dziecko lub poprzednia pociecha ważyła powyżej 4 kg. Możliwość wystąpienia cukrzycy zwiększa się także jeśli następuje wielowodzie, czyli zbyt duża ilość płynu owodniowego.
Skąd się bierze cukrzyca w ciąży?
Podwyższony poziom hormonów zawartych w łożysku pomaga dostarczyć do płodu cenne składniki odżywcze. Inne hormony są produkowane przez łożysko, by ustrzec matkę przed niskim poziomem cukru, w taki sposób, że opierają się działaniu insuliny.
Zobacz też: Suplementy diety a ciąża
Hormony prowadzą do ograniczenia tolerancji glukozy. W celu zmniejszenia poziomu cukru organizm produkuje większe ilości insuliny i dostarcza glukozę do komórek, aby mogły ją wykorzystać do wytworzenia energii.
W większości przypadków trzustka przyszłej mamy produkuje więcej insuliny, żeby złagodzić działanie hormonów ciążowych na poziom cukru we krwi. Jeśli jednak tak się nie dzieje – dochodzi do cukrzycy ciążowej.
Cukrzyca ciężarnych – jak ją wykryć?
U większości kobiet choroba nie daje żadnych objawów. Jednak u niektórych można ją wykryć m.in. po:
- Napadach głodu – organizm, mimo zwiększonej ilości pokarmu lub przy normalnej diecie odczuwa głód
- Duże pragnienie – kobieta ciężarna odczuwa duże pragnienie, ponieważ przy cukrzycy w ciąży występuje częste oddawanie moczu.
- Senność
- Zmęczenie
- Nagły wzrost wagi w ciąży
- Wielomocz lub cukromocz (częste oddawanie moczu lub wydalanie glukozy z moczem)
- Zawroty głowy i omdlenia
Najważniejsze przy cukrzycy ciążowej jest to, aby ją jak najszybciej wykryć i uniknąć powikłań. Testy na poziom cukru we krwi wykonuje się kilkakrotnie. Po raz pierwszy przyszła mam powinna je zrobić między 5, a 8 tygodniem. Badanie jest bardzo proste, a krew pobiera się na czczo. Drugi test wykonuje się między 24, a 18 tygodniem ciąży. Wskazuje on na obciążenie glukozą, dlatego najpierw pielęgniarka pobiera krew, a następnie musisz wypić szklankę wody, w której rozpuszczono 50 g glukozy. Po godzinie próbka krwi jest pobierana ponownie. Jeśli wyniki wzbudzą wątpliwość lekarza prowadzącego ciążę – kobieta zostaje skierowana na test diagnostyczny. Badanie jest podobne do poprzedniego, jednak zmienia się ilość glukozy podanej kobiecie (75g), a czas oczekiwania na ponowne pobranie krwi to dwie godziny. Kiedy wynik testu będzie za wysoki przyszła mama zostanie skierowana do diabetologa.
Cukrzyca ciążowa normy:
Jak interpretować wyniki badań krwi pod kątem cukrzycy?
- Wynik poniżej 92mg/dl – norma, cukrzycy nie stwierdzono, wynik jest prawidłowy, kolejny test zostanie zlecony w trzecim trymestrze ciąży
- Wynik między 92, a 125 mg/dl – wynik nieprawidłowy, zostanie zlecone dodatkowe badanie obciążenia glukozą. Jeśli OGTT (test obciążenia glukozą) potwierdzi nieprawidłowy wynik – masz cukrzycę ciążową. Jeśli test wykaże cukier w normie, nie stwierdzono cukrzycy, a kolejne badanie trzeba będzie wykonać między 24, a 28 tygodniem ciąży
- Wynik ponad 125 mg/dl – wynik jest nieprawidłowy, lekarz zleci Ci powtórne badanie. Jeśli potwierdzi ono glikemię – masz cukrzycę ciężarnych. Jeśli test wykaże poziom cukru w normie – to następny należy wykonać między 24, a 28 tygodniem
Co jeśli wykryto cukrzyce w ciąży?
Leczenie cukrzycy ciążowej rozpoczyna się od wizyty u diabetologa. Specjalista wyznacza dietę, która pozwoli unormować poziom cukru we krwi. Najczęściej polega ona na ograniczeniu cukrów i tłuszczy. Jadłospis jest dobierany uwzględniając masę ciała, okres ciąży i aktywność fizyczną.
Produkty zalecane podczas cukrzycy:
Warzywa, niesłodkie owoce, nabiał, ryby, razowe pieczywo, kasza jaglana i gryczana
Produkty niewskazane podczas cukrzycy:
Słodycze, soki owocowe, słodzone napoje, białe pieczywo, tłuste wędliny, owoce
Lekarze zalecają, aby przyszłe mamy samodzielnie kontrolowały poziom cukru. Mogą to robić za pomocą glukometrów – narzędzia z cienką igłą i paskiem pomiarowym. Igłą nakuwa się palec i wyciska z niego krople krwi. Wynik wyświetla się na pasku. Poziom glukozy należy mierzyć codziennie na czczo i godzinę po każdym posiłku (nie powinien on przekraczać 90mg/dl na czczo i 120 mg/dl po posiłku). Co kilka dni warto też zbadać stężenie glukozy i ciał ketonowych w moczu. Można to zrobić za pomocą pasków dostępnych w aptece. Jeśli aceton występuje w moczu należy dołożyć drobną przekąskę późnym wieczorem i jadać wczesne śniadanie.
Sprawdź: Toksoplazmoza w ciąży – jak sobie z nią radzić?
Jeśli poziom cukru utrzymuje się na wysokim poziomie oznacza to, że cukrzyca ciążowa się rozwija. Kobieta musi zacząć przyjmować insulinę (nie zagraża ona dziecku), której dawki wyznaczy lekarz. Dodatkowo trzeba zwracać uwagę na ilość, pory oraz skład wszystkich posiłków i przekąsek. Oprócz diety ważna jest także aktywność fizyczna, która poprawia spalanie glukozy. Wszystkie ćwiczenia należy jednak skonsultować z lekarzem.
Kobiety z cukrzycą ciążową muszą regularnie zgłaszać się do lekarza. Od momentu rozpoznania choroby należy to robić co dwa tygodnie, a po 36. tygodniu ciąży co tydzień. Podczas badania kontrolnego lekarz ocenia wielkość dziecka i wykonuje KTG.
Dlaczego cukrzyca w ciąży jest groźna?
Cukrzycy ciążowej nie należy bagatelizować. Grozi ona przedwczesnym porodem i zwiększa prawdopodobieństwo cesarskiego cięcia. Dla rozwijającego się płodu jest szczególnie niebezpieczna, ponieważ powoduje zaburzenia rozwojowe, w tym wady serca, śmierć wewnątrzmaciczną lub makrosomię (nadmierny rozwój płodu).
Warto przeczytać: Przeziębienie w ciąży – czy jest groźne?
Ponadto insulina działa na płód jak hormon wzrostu i dziecko może ważyć ponad 4 kg. Często w takich przypadkach poród odbywa się przez cesarskie cięcie, aby uniknąć urazów okołoporodowych oraz uszkodzeń pochwy i krocza.
Dziecko po urodzeniu jest pod kontrolą neonatologów. U kobiety poziom glukozy szybko się stabilizuje. Należy jednak zadbać o regularne badania krwi, ponieważ kobiety z cukrzycą ciążową mogą być narażone na rozwój cukrzycy typu B. Aby do tego nie dopuścić należy utrzymywać właściwą masę ciała, jeść zdrowo i prowadzić aktywny tryb życia.
