Wielu rodziców, obserwując jej objawy u dziecka, jest przekonanych, że to alergia pokarmowa na mleko. Trudno się dziwić, skoro wymioty i biegunka pojawiają się właśnie po zjedzeniu mlecznego posiłku. Czym jest nietolerancja laktozy i jak ją rozpoznać?
Laktoza to dwucukier, który jest składnikiem mleka oraz niektórych produktów mlecznych. Oprócz tego, że stanowi źródło łatwo przyswajalnej energii, wpływa też na rozwój zmysłu smaku i regulację łaknienia. Ma korzystny wpływ na gospodarkę hormonalną, proces regeneracji jelit oraz na ich motorykę. Nic dziwnego, że produkty, zawierające laktozę, znajdują się na liście pożądanych – szczególnie w kontekście małych dzieci. Niestety, dostarczenie organizmowi laktozy to jedno. Drugim – równie ważnym czynnikiem, jest jej pełne strawienie w jelicie cienkim. Niby proste, a jednak…
Nietolerancja laktozy, czyli…
By laktoza mogła spełniać swoje pozytywne funkcje, musi zostać w pełni przyswojona przez organizm. To jednak wymaga aktywności specjalnego enzymu trawiennego, który to rozłoży laktozę do dwóch postaci: glukozy i galaktozy. Mowa o laktazie jelitowej, której – niestety – w organizmie niektórych osób po prostu brakuje. Wówczas to właśnie mamy do czynienia ze schorzeniem, zwanym nietolerancją laktozy. W opisanych przypadkach wspomniany enzym nie spełnia należycie swojej funkcji, a czasami – w ogóle nie jest obecny! To właśnie dlatego organizm nie jest w stanie poradzić sobie z dostarczanymi produktami mlecznymi i reaguje na ich dostarczenie – odrzuceniem.
Warto podkreślić, że nietolerancja laktozy – w przeciwieństwie do alergii pokarmowej na mleko, nie jest związana z systemem immunologicznym. Tę pierwszą powoduje brak w organizmie enzymu trawiennego, niezbędnego do przyswojenia produktu, zawierającego laktozę (wspomniana już laktaza).
Mówiąc o alergii pokarmowej na mleko, mamy na myśli uczulenie na białka mleka (zwykle krowiego, ale czasem także koziego czy owczego), które jest jedną z najczęściej występujących alergii pokarmowych wśród niemowląt i małych dzieci. Jest to nadmierna reakcja immunologiczna organizmu, który traktuje dany składnik jako wroga i stara się go pozbyć, co wywołać może szereg objawów klinicznych. Różnica miedzy powyższymi schorzeniami polega też na tym, że większość dzieci wyrasta z alergii na mleko ok. 3-5 roku życia dzięki odpowiednio prowadzonej diecie eliminacyjnej, zastąpieniu odstawionych produktów ich substytutami oraz zaleczaniu objawów skórnych – wrodzona nietolerancja laktozy w niektórych przypadkach może towarzyszyć całe życie.*
Nietolerancja laktozy – objawy
Bezpośrednim następstwem braku laktazy w organizmie, jest niemożność rozłożenia i wchłonięcia laktozy. Składnik ten zostaje niejako zablokowany przez organizm – nie jest w stanie przejść przez ścianę jelit do naczyń krwionośnych. To niestety nie wszystko, bo pozostając w jelitach, zatrzymuje wodę, a w czasie przechodzenia do jelita grubego zostaje poddany działaniu bakterii jelitowych i podlega fermentacji beztlenowej. W wyniku tego dochodzi do produkcji kwasów organicznych z wytwarzaniem nadmiernej ilości gazów – głównie dwutlenek węgla, wodór i metan, które działają drażniąco na błonę śluzową jelit.
Opisany proces nie u wszystkich objawia się jednakowo. Pierwszą różnicą jest to, że niektórzy odczuwają objawy nietolerancji laktozy dopiero po spożyciu sporej ilości mleka (produktu mlecznego), podczas gdy u innych już niewielka jego porcja wywołuje przykre dolegliwości. Czynnikiem, wpływającym na rodzaj i nasilenie symptomów jest bowiem to, czy i jaką ilość laktazy udało się organizmowi wytworzyć. Co wśród nich znajdziemy? To z reguły:
- wzdęcia,
- skurcze żołądka,
- kurczowy ból brzucha,
- kolka,
- odgłosy „przelewania się” w brzuszku,
- nadmierna produkcja gazów,
- nudności,
- biegunka u dziecka,
- wymioty u dziecka.
Sprawdź: Ile może trwać biegunka u dziecka?
Uwaga! Nietolerancja laktozy objawia się zazwyczaj już po około 30 minutach od spożycia produktu mlecznego, choć czasem pierwsze objawy można zaobserwować dopiero po około dwóch godzinach. Nieprzyjemne dolegliwości ustępują przeważnie w przeciągu kilkunastu godzin.
Jak sprawdzić, czy to nietolerancja laktozy?
Niestety, jak łatwo zauważyć, opisane wyżej objawy nietolerancji laktozy mogą się też pojawić z szeregu innych powodów. Dlatego, oprócz obserwowania reakcji organizmu po spożyciu produktów mlecznych, potrzebne są też specjalne badania diagnostyczne. A są to:
- test tolerancji laktozy, polegający na doustnym podawaniu dwucukru, a następnie oznaczeniu stężenia glukozy w pobieranych w określonych odstępach czasowych próbkach krwi;
- wodorowy test oddechowy, polegający na pomiarze ilości wodoru wydychanego organizmu po spożyciu laktozy;
- analityczne badanie stolca, polegające na określeniu pH kału, stężenia substancji redukujących i kwasu mlekowego;
- badanie genetyczne.
- u noworodka i niemowlęcia także biopsja jelita cienkiego.
Uwaga! Jeśli nietolerancja laktozy zdiagnozowana jest u dziecka urodzonego przedwcześnie, istnieje duża szansa, że problem jest tymczasowy – jego organizm nie potrafi jeszcze wytwarzać enzymu, rozkładającego laktozę.
Sprawdź: Alergia pokarmowa u dziecka – fakty i mity
Nietolerancja laktozy – i co dalej?
Po zdiagnozowaniu nietolerancji laktozy, pierwszym, co należy zrobić, jest wyeliminowanie z diety dziecka mleka i jego przetworów, a więc odstawienie: świeżego mleka i śmietany, maślanki, majonezu, produktów zawierających w składzie mleko w proszku, deserów na bazie mleka oraz wszelkich produktów spożywczych, zawierających laktozę (np. płatki śniadaniowe, krakersy, wyroby piekarskie, margaryna, produkty typu instant).
Uwaga! Ważną informacją jest to, że laktoza jest składnikiem zarówno mleka krowiego, jak i ludzkiego, co oznacza, że nietolerancja laktozy u noworodka i niemowlęcia wymaga rezygnacji z karmienia naturalnego.
Produkty mleczne zawierające laktozę należy zastąpić innymi, które dostarczą dziecku niezbędnych składników odżywczych. Cennym wsparciem dla organizmu, zmagającego się z nietolerancją laktozy jest probiotyk Latopic®, w którym obecne są szczepy bakterii kwasu mlekowego, działające podobnie jak laktaza. Są zdolne do aktywnej fermentacji laktozy i galaktozy, dlatego też produkt ten warto stosować właśnie u osób nietolerujących laktozę*. Dodatkową korzyścią, wynikającą z podawania probiotyku, jest zmniejszenie częstotliwości i nasilenia nieprzyjemnych objawów nietolerancji laktozy ze strony układu pokarmowego.
Źródło: https://www.latopic.pl/Latopic
—
Serwis Zdrowe Maluchy.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w naszym serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
