Torbiel jajnika to przestrzeń przypominająca pęcherzyki otoczone ściankami, które są wypełnione płynem lub krwią. Mogą pojawiać się one w jednym jajniku lub w obydwu. Najczęściej powstają w ściance lub wewnątrz samego jajnika. Mogą osiągać rozmiary pomarańcza.
Cysta na jajniku występuje najczęściej u kobiet w wieku rozrodczym. Pojawia się ona, ponieważ w organizmie kobiety występują zaburzenia hormonalne. W takim przypadku pęcherzyk Graffa nie może pęknąć, w związku z czym kobieta mająca torbiel na jajniku nie ma owulacji. Pęcherzyk rośnie i gromadzi w sobie płyn, co skutkuje powstaniem torbieli, które można podzielić na kilka rodzajów:
- torbiel jajnika czynnościowa – pojawia się u kobiet w okresie rozrodczym. Najczęściej dlatego, że zachodzą nieprawidłowe zmiany hormonalne w trakcie cyklu miesiączkowego. Prawidłowa owulacja powoduje, że dojrzały pęcherzyk Graffa pęka i uwalnia komórkę jajową. Następnie przekształca się w ciałko żółte, które zanika, jeśli nie dojdzie do ciąży. Jednak kiedy pęcherzyk nie pęka, tylko rośnie powstaje torbiel pęcherzykowa. Zdarza się także, że ciałko żółte nie zanika mimo, że nie doszło do zapłodnienia i z niego powstaje cysta. Powyższe typy torbieli na jajniku nie wymagają leczenia i zanikają po kilku cyklach miesiączkowych.
- torbiel jajnika endometrialna – co trzecia kobieta ma problemy z endometrium, czyli błoną śluzową wyścielającą macicę od środka (choruje na endometriozę). Fragmenty śluzówki mają skłonności do odrywania i wędrowania po organizmie kobiety. Kiedy dostają się one do jajników powstają torbiele endometroidalne. Jeśli któryś z nich pęknie i zawartość wyleje się do jamy brzusznej może dojść do zapalenia otrzewnej.
- torbiel jajnika dermatoidalna – cysta zawiera komórki tłuszczowe i tkankę kostną pochodzącą z nierozwiniętego płodu. Nie jest do końca znana przyczyna powstawania tego rodzaju cyst. Zaliczane są one do łagodnych zmian nowotworowych, które nie złośliwieją, ale wymagają usunięcia.
Jak wykryć cystę na jajniku?
Torbiel jajnika można wykryć podczas USG transwaginalnego. Podczas niego lekarz zwróci uwagę na nadmierną grubość ściany torbieli, nieregularność ich budowy, obecność zmian litych i wielu komór w cyście. Przy diagnozie torbieli ginekolog może zalecić także zbadanie poziomu hormonów (estrogen, progesteron, LH, FSH) i oznaczenie markerów nowotworowych.
Torbiel jajnika objawy
Cysta na jajniku nie daje wyraźnych objawów. Do najczęstszych z nich zalicza się:
- zaparcia i wzdęcia
- bóle brzucha
- nudności i wymioty
- bóle głowy
- częste oddawanie moczu
- problemy z miesiączkami
- omdlenia
Bardziej narażone na powstawanie torbieli na jajniku są kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną lub terapię zastępczą.
Zobacz też: Bolesny guzek na wargach sromowych
Jeśli u kobiety raz wykryto cystę na jajniku istnieje spore prawdopodobieństwo, że pojawią się kolejne. Skłonność do powstawania torbieli jajników nie jest dziedziczona. Jednak, jeśli u matki wystąpiły zaburzenia hormonalne, to córka może także mieć problemy z utrzymaniem równowagi w organizmie. A to sprzyja rozwojowi torbieli.
Czy to groźne?
Torbiel na jajniku w większości przypadków jest niegroźna. Tylko około 1% zmian stanowią te złośliwe. Są one niebezpieczne, ponieważ nie dają konkretnych i niepokojących objawów, dlatego są wykrywane późno. Cysta na jajniku może pęknąć i spowodować krwotok lub uszkodzić jajnik tak, że konieczne będzie jego wycięcie.
Torbiel jajnika może być także przyczyną:
- infekcji
- powstawania guzów
- przewlekłych stanów zapalnych
- chorób genetycznych
- defektów w rozwoju narządów
Torbiel na jajniku leczenie
Metody leczenia torbieli są uzależnione od tego, jak zaawansowane są zmiany i jaki jest ich rodzaj. W przypadkach łagodnych zmian – cysta znika samoistnie. W innych przypadkach natomiast stosuje się środki hormonalne lub usuwa się je operacyjnie.
Warto przeczytać: Dlaczego nie możesz zajść w ciążę?
Torbiele jajnika czynnościowe leczy się zazwyczaj kuracją hormonalną (antykoncepcja). Ma ona przywrócić równowagę hormonalną w organizmie kobiety. W przypadku torbieli endometroidalnych jak najszybciej trzeba podjąć leczenie, ponieważ istnieje spore ryzyko pęknięcia i wylania się ich zawartości do jamy brzusznej. To stanowi zagrożenie dla życia. Jeśli u kobiety stwierdzono torbiele dermatoidalne zaleca się ich usunięcie operacyjne. Natomiast, jeżeli okazuje się, że torbiel jest zmianą złośliwą należy jak najszybciej wdrożyć leczenie onkologiczne.
W przypadku torbieli mnogich należy usunąć cały jajnik. Nie upośledza to jednak płodności kobiety.
Cystę na jajniku usuwa się operacyjnie, jeśli:
- stanowi zagrożenie pęknięciem
- uciska sąsiednie struktury
- nie reaguje na leczenie
- daje objawy bólowe
- istnieje ryzyko raka jajnika
Operację można wykonać laparoskopowo. Ta metoda jest polecana kobietom młodym, które chcą jeszcze zajść w ciążę. Skraca to czas hospitalizacji i powrót do zdrowia. Do operacji klasycznej kwalifikuje się osoby z podejrzeniem zmian złośliwych. A także te, które wymagają natychmiastowej interwencji chirurgicznej, czyli w przypadku, kiedy dojdzie do pęknięcia lub skręcenia torbieli, ponieważ jego skutkiem może być zaciśnięcie naczyń krwionośnych, zatrzymanie dopływu krwi do jajnika i rozwój martwicy.
Torbiel na jajniku, a ciąża
Torbiel jajnika może utrudniać zajście w ciążę. Dotyczy to przede wszystkim kobiet, u których rozpoznano zespół policystycznych jajników. W takim przypadku powstają duże ilości drobnych torbieli. Cysta na jajniku w ciąży jest wykrywana podczas rutynowych badań. Nie ma powodów do paniki. Nie ma one wpływu na przebieg ciąży. Jednak przyszła mama musi być pod stałą obserwacją lekarską.
Badaj się!
Pojedyncze torbiele nie są zazwyczaj groźne, ale ich nagromadzenie w organizmie kobiety już tak. Za późno wykryty zespół policystycznych jajników może prowadzić do niepłodności. Choroba ta zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy, nadciśnienia i miażdżycy oraz raka endometrium. Jeśli kobieta nie rozpocznie leczenia będą nasilały się takie inne objawy jak np. kłopoty z cerą i przybieranie na wadze.
